-
ဇမၺဳဒီပါ, ယမုနာႏွင့္ အေသာကေျခရာမ်ား (၁)
Indiaႏိုင္ငံ Uttarakhandျပည္နယ္ Lower Himalayaေတာင္တန္း ပင္လယ္ေရျပင္အထက္ ေပ၂၁၀၀၀ခန္႔ အျမင့္႐ွိ Yamunotriေရခဲျမစ္မွ စတင္ျမစ္ဖ်ားခံ၍ စီးဆင္းလာေသာ ယမုနာျမစ္သည္ Uttar Pradeshျပည္နယ္ Allahabadၿမိဳ႕တြင္ ဂဂၤါျမစ္ထဲသို႔ စီးဝင္သြားသည္။ ကီလိုမီတာ ၁၄၀၀ခန္႔ ႐ွည္လ်ားသည့္ ယမုနာျမစ္သည္ Indiaႏိုင္ငံ၏ ေ႐ွးေဟာင္း ေခတ္သစ္သမိုင္းတို႔ကို သယ္ေဆာင္စီးေမွ်ာလ်က္႐ွိသည္မွာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႐ွိေနၿပီ။ ယမုနာျမစ္တစ္ေၾကာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ Indiaႏိုင္ငံ၏ သမိုင္းေၾကာင္းမ်ားထဲမွ ရာဇဝင္တြင္ အထင္ကရ ဘုရင္တစ္ပါးျဖစ္သည့္ အေသာကႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို အထူးျပဳ၍ ေျပာလိုသည္။ စာေပက်မ္းဂန္ထဲမွွ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသနဆိုင္ရာ ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိခ်က္မ်ားသည္ အေသာကမင္း၏ စံတင္ေလာက္ေသာ ခမ္းနားႀကီးၾကယ္မႈကို အေထာက္အပံ့ျပဳေနကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုတြင္ ေ႐ွးေဟာင္းအေထာက္အထား ခိုင္လံုစြာ ျပႏိုင္သည့္ အေသာကေက်ာက္စာမ်ားသည္ အေသာကသုေတသီတို႔အတြက္ အလြန္ အေရးပါသည့္ မွတ္တမ္းမ်ား ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ B.C. ၃ရာစု ေမာရိမင္းႏြယ္ အေသာကမင္း စုိးစံစဥ္ ဇမၺဴဒိပ္၌ ေရးထိုးထားခဲ့ေသာ ေက်ာက္စာမ်ားကို A.D. ၁၈ရာစုေႏွာင္းပိုင္းတြင္ စတင္ ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိခဲ့ၾကၿပီး ထိုအခ်ိန္မွ စ၍ အေသာကေလ့လာေရးဆိုင္ရာ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ၂၁ရာစုတိုင္ အဆက္မျပတ္ ေဆာင္႐ြက္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ယမုနာျမစ္႐ိုးတစ္ေလွ်ာက္တြင္ အေသာကေက်ာက္စာမ်ားကို ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိထားသည္။ ျမစ္ဖ်ားပိုင္းတြင္ (၁) Kalsiေက်ာက္စာႀကီး၊ ျမစ္လယ္ပိုင္းတြင္ (၂) Delhi-Topra ေက်ာက္စာတိုင္ႀကီး၊ (၃) Delhi-Meerut ေက်ာက္စာတုိုင္ႀကီး၊ (၄) Delhi-Bahapur ေက်ာက္စာငယ္၊ ျမစ္ဆံုးပိုင္းတြင္ (၅) Allahabad-Kosam ေက်ာက္စာတိုင္ႀကီး၊ (၆) Kosambiေက်ာက္စာတိုင္ငယ္ႏွင့္ (၇) Queenေက်ာက္စာတိုင္ငယ္တို႔ ႐ွိၾကသည္။ အိႏၵိယတြင္ ေနထိုင္စဥ္ကာလ ဆယ္စုႏွစ္ သံုးပံုႏွစ္ပံုအတြင္း သြားရင္းလာရင္းျဖင့္ ယမုနာျမစ္ဖ်ားမွ ျမစ္ဆံုးပိုင္းအထိ…
-
ဂမ္ဘီရ…လင်း
သာ အာလပတိ ဧဟိ ဧဟိ ရတၱႎ သုတံ သုတံ ဂမ႓ီရံ တႆာ ဝိညာဏံ ေမ အဇၩတၱံ အႏုဝိဒၶံ… သာ အာလပတိ ဧဟိ ဧဟိ သုပိေန သုတံ သုတံ ဂမ႓ီရံ တႆာ ဝိညာဏံ ေမ အဇၩတၱံ အႏုဝိဒၶံ… ဣမသၼႎ ပန ဘေဝ ေလာကာ ဝိေယာဇိတာ အေဟာ… သာ အာလပတိ ဧဟိ ဧဟိ သုပိေန သုတံ သုတံ ဂမ႓ီရံ တႆာ ဝိညာဏံ ေမ အဇၩတၱံ အႏုဝိဒၶံ… သာ အာလပတိ ဧဟိ ဧဟိ အပၸသဒၵံ သုတံ သုတံ ဂမ႓ီရံ တႆာ ဝိညာဏံ ေမ အဇၩတၱံ အႏုဝိဒၶံ… (တဝ ဆာယာ ပိယ! တဝ သေဒၵါ) ဒိ႒သုတာပိ (ဒုကၠရာ ဂဏွိတံု ဝလာဟကာ ဝိယ) ဘဝါ ဝိေယာဇိတာ (ဘဝါဘဝံ ဝတ) ပိယ! ပတၳနံ ပတိ႒ (အေဟာ…ေနာ သမာဂမတၳံ)…. သာ အာလပတိ ဧဟိ ဧဟိ သုပိေန သုတံ သုတံ ဂမ႓ီရံ တႆာ ဝိညာဏံ ေမ အဇၩတၱံ အႏုဝိဒၶံ… သာ အာလပတိ ဧဟိ ဧဟိ သုပိေန သုတံ သုတံ ဂမ႓ီရံ တႆာ ဝိညာဏံ ေမ အဇၩတၱံ အႏုဝိဒၶံ… မယံ မယံ ပရာဘေဝ အေဟာ ဝတ သဂၤမိႆာမ ဘေဝ…
-
အသောကရဲ့ အက္ခရာများ (နောက်ဆက်တွဲ – ၈)
Meena Talimရဲ႕ Edicts of King Aśoka: New Visionစာအုပ္ထဲက Dhauliနဲ႔ Jaugadaကလိဂၤေက်ာက္စာ ပါဠိမူမ်ားပါ။ ကလိဂၤက်ာက္စာ႐ွိတဲ့ေနရာကို သြားႏိုင္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္မ်ား အခ်ိန္ယူရအံုးမလဲေတာ့ မသိဘူး။ အကြာအေဝးက သိပ္မမ်ားေပမယ့္ အကြာအဟက မ်ားေနတာ ခက္တယ္။ အိပ္မက္ကေတာ့ မက္ေနအံုးမွာပါ။ ေက်ာက္စာ႐ွိတဲ့ေနရာေရာက္ေတာ့လဲ ေက်ာက္တံုးႀကီးေတြေပၚက စာေတြကို ဖတ္ျဖစ္တာမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အျမင္နဲ႔ အေတြ႕ေတြက အေနအထားတစ္မ်ိဳးေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။ စစ္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ သိနားလည္ဖို႔ စစ္သားတစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔လိုအပ္သလား။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္လ္္ဆု႐ွင္ျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္သလား။ Commander in Chiefတစ္ေယာက္လို တိုက္မိန္႔ေပးတတ္ဖို႔ လိုသလား။ Peacemakerတစ္ေယာက္လို နားခ်တတ္ဖို႔ လိုသလား။ အေသခံဗံုးခြဲဖို႔ လိုသလား။ ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းဖို႔ လိုသလား။ ေသနတ္ေျပာင္းဝက က်ည္ဆံ တစ္ေတာင့္လို အားေကာင္းဖို႔ လိုသလား။ ခ်ိဳးငွက္ႏွတ္ခမ္းၾကားက သံလြင္ခက္လို ေပ်ာ့ေျပာင္းဖို႔ လိုသလား။ ဘီစီ ၃ရာစုက ေရးထိုးထားခဲ့တဲ့ ကလိဂၤေက်ာက္စာဟာ စစ္ေျပၿငိမ္းေရးစာခ်ဳပ္တစ္ခု မဟုတ္တာေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ စစ္ေအာင္ပြဲခံ ေမာ္ကြန္းတစ္ရပ္လဲ မဟုတ္ႏိုင္။ ထူးျခားတာ တစ္ခုက ကလိဂၤေက်ာက္စာေတြထဲမွာ ဝိဇယဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈံး မပါတာပါပဲ။ ဓမၼေဝါဟာရကလဲ ႐ွား႐ွားပါးပါး ၂လံုးပဲ ပါတယ္။ ကလိဂၤစစ္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းေတြ ေရးထိုးထားတဲ့ ပဓာနေက်ာက္စာႀကီး အမွတ္စဥ္ (၁၃)ကို ကလိဂၤေဒသမွာ မေတြ႕ရတာကလဲ ထူးျခားတာပဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စစ္ပြဲအၿပီးမွွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ အေသာကရဲ႕ သက္ျပင္း႐ႈိက္သံေတြကို ကလိဂၤေက်ာက္စာကတဆင့္ ခံစားၾကားသိႏိုင္တာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ကလိဂၤေက်ာက္စာႀကီးေတြ ႐ွိရာအရပ္ကို ေရာက္ရင္ေတာ့ ဒီစစ္ပြဲႀကီးၿပီးရင္ ဆိုတဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို ဘာသာျပန္ျဖစ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္။ အခုေတာ့ စာအုပ္ထဲက ဒီေက်ာက္စာကုိ ဖိုင္ဘာႀကိဳးမွ်င္ေတြထဲ ေမွ်ာထည့္လိုက္ေတာ့မယ္…။
-
ဒက္ခိဏပဿသို့ ဦးညွှတ်ခြင်း
အမၼ… ေသတဝေရာ ေတ သုပိေနာ ေဟာတု၊ အယၪႇိ မေဟသကၡႆ ဂေဗ႓ာ။ အိပ္မက္ ျဖဴစင္ မက္ပါေစ…။ အေမ့ အိပ္မက္က တန္ခိုး႐ွင္ရဲ႕ တည္ရာပါ…။
-
အေသာကရဲ႕ အကၡရာမ်ား (ေနာက္ဆက္တြဲ – ၇)
အေသာကေျခရာေတြေနာက္ လိုက္ရင္း ဟိုေရာက္ဒီေရာက္နဲ႔ ခရီးသြားဟန္လႊဲ အေသာကေက်ာက္စာနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ ရလာတယ္။ Meena Talimရဲ႕ Edicts of King Aśoka: New Visionပါ။ ဒီစာအုပ္ထဲကေန Englishဘာသာျပန္အသစ္တစ္မ်ိဳးလည္း ပိုရလာတယ္။ ထူးျခားတာက အေသာကေက်ာက္စာေတြကို ပါဠိလို ျပန္ေရးထားတာပဲ။ ဒီလို ျပန္ေရးထားေတာ့လဲ ဖတ္ရတာ အရသာတစ္မ်ိဳး ႐ွိသြားျပန္ေရာ။ ဒါလဲ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးပဲ ေနမွာပဲ။ ဟုိဟိုဒီဒီ စိတ္ကူးတဲ့ရာ ကဗ်ာေလးေတြကို ပါဠိလို ဘာသာျပန္ေပးျဖစ္တဲ့ အက်ိဳးေပးလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ 🙂 ။ ကိုယ္ေလ့လာေနတဲ့ ေက်ာက္စာေတြကို ပါဠိလို ျပန္ေရးေပးထားတဲ့ စာအုပ္ႀကီးနဲ႔ တဲ့တဲ့သြားတိုးျဖစ္တာ ကံေကာင္းတာပဲ။ Girnarမူ Major Rock Edict (၁)ကေန (၁၄)အထိပါ။ Prakritမူနဲ႔ English, ျမန္မာဘာသာျပန္ေတြကိုေတာ့ တင္ထားၿပီးတာ ၾကာပါၿပီ။ ဒီမွာ ျပန္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ စာအုပ္ထဲမွာပါတဲ့ Roman Transcriptနဲ႔ ပါဠိမူအသစ္ကိုေတာ့ ျမန္မာလို ျပန္႐ိုက္ဖို႔ နည္းနည္း ပ်င္းေနတာနဲ႔ ဖုန္းနဲ႔ပဲ scanဆြဲလိုက္တယ္။
-
အပွင့်လမ်း
ဥဒကာႏုဂၢတာနိ ဝါ ဥဒကာႏုပလိတၱာနိ ဝါ တိ႒ႏၲဳ သူရိယရံသိသမၹႆံ အာဂမယမာနာနိ။ ျမဳတ္ေနပေစ ေပၚေနပေစ ေနေရာင္ကို ေမွ်ာ္လင့္ေနဖို႔လိုတယ္…။
-
အစိမ်းလမ်း
ေယန မဟာေဗာဓိ တဒဝသရႎ၊ ကုေတာ တတၳ သေမၺာဓိပရာယေဏာ? ဒီမွာ မဟာေဗာဓိ။ ဘယ္မွာလဲ သေမၺာဓိ?
-
လက်, အလူးအလွန့်နှင့် လူသားများ
အတိကၠမ၊ သၪၧိႏၵ၊ သၪၧိႏၵ သဟ ကခၤါယ သၪၧိႏၵ သဟ အႏုပဝတၱကခၤါယ သၪၧိႏၵ သတတံ သၪၧိႏၵ သဒါ ဧကဟေတၳန ဗဟုဟေတၳဟိ ဧကကဟေတၳန အေနကဟေတၳဟိ တႏုကဟေတၳဟိ ဇိဏၰကဟေတၳဟိ သုခုမဟေတၳဟိ ဆာတအ႒ိကဟေတၳဟိ ပဗလထိရဟေတၳဟိ သုကၠဟတၳာ ကဏွဟတၳာ ပီတဟတၳာ သေစ ယံ ယံ ဂဟိတဗၺံ၊ အညတရံ ဆၮိတဗၺံ၊ (န ဧကံ၊ အေနကေမဝ) ေလာမဟံသာ ခါဒိတနခါ ဟဒယကမၸနာနိ သမၸတိ႒ိတမူလာနိ အာကၯိတမဟာသခၤလိကာ ကခၤ ိတဣတိဟိတိဟာနိ ယဒါ သေဗၺ ပရိစၥဇိတြာ ဧကာပိ ဥကၠာ သုဓာရိတာ၊ အယံ ဝုစၥတိ ဝိေမာေကၡာ။ ပန္ဒိုရာရဲ႕ “လူထုဆီသို႔ သယ္ေဆာင္လာေသာ” ကဗ်ာကို ဘာသာျပန္ထားတာပါ။
-
အသက်နဲ့ ထုပ်ထားတဲ့ ဖက်
စိရံ တိ႒တု ကာ႐ုညံ၊ ဗလကၠာေရာ ဝိနႆတု။ အၾကင္နာ..။ အၾကမ္းဖက္…။
-
အနုအရွ
တ႐ုဏာနံ ဒြယံ ကရဏီယံ။ ကႎ ကထာ ဝါ တုဏွိဘာေဝါ။ ငယ္႐ြယ္သူမ်ား တြတ္မလား ? တိတ္မလား ?
