Asoka Step
-
အသောကခြေရာ (၆)
ဤခရီးနီးသလား၊ ငါးနာရီ လာရ၏တဲ့။ ဘယ္လို ခရီးလဲေတာ့မသိ။ ကိုယ့္သြားရမယ့္ ခရီးကခမ်ာ အေၾကာင္းမညီၫြတ္ေတာ့ ၇ႏွစ္ၾကာတယ္။ ၂၀၀၆ခုႏွစ္က စတင္သိ႐ွိ သင္ၾကားေလ့လာခဲ့ရတဲ့ အေသာကေက်ာက္စာတစ္ခ်ပ္ကို ၇ႏွစ္ၾကာမွွ မ်က္ဝါးထင္ထင္ ျမင္ခြင့္ရခိုက္ ခံစားရတဲ့ အရသာကေတာ့ ေျပာမျပႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပါပဲ။ Kolkataက The Asiatic Society ျပတိုက္ထဲမွာ သိမ္းဆည္းျပသထားတဲ့ Bairat-Bhabraေက်ာက္စာကို ေတြ႕ရဖို႔ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ေစာင့္ခဲ့ရတယ္။ ခုေတာ့ ဆႏၵျပည့္ဝခဲ့ပါၿပီ။ သြားခဲ့ရတဲ့ ခရီးကေတာ့ အေတာ္ ႐ွည္တယ္။ ၂၀၁၃ ႏိုဝင္ဘာ ၂၈မွာ Chandigarhကေန Delhiကို Busနဲ႔။ ၿပီးေတာ့ ၂၉ရက္ေန႔မွာ Gayaကို ေလယာဥ္နဲ႔။ Buddhagayaက မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္မွာ က်င္းပတဲ့ 9ၾကိမ္ေျမာက္Int’l Tipitaka Chantingပြဲတက္။ ၆ရက္ေန႔ Gayaကေနမွ ရထားနဲ႔ထြက္။ Kolkataကို ရရက္ေန႔မွွာ ေရာက္၊ The City of Joyလို႔ တင္စားခံရတဲ့ Kolkataကို မေရာက္တာ ၆ႏွစ္႐ွိေနၿပီ။ Howrahဘူတာ႐ံုႀကီးကို မွတ္မိေနေသးတယ္။ Rabindraတံတားရယ္၊ Hooghlyျမစ္ရယ္၊ အာ႐ံုဦးရယ္က Kolkataမွ ႀကိဳဆိုပါ၏လို႔ ေျပာေနသလိုပင္။ စေန၊တနဂၤေႏြ ၂ရက္ ျပတိိုက္ပိတ္ထား။ ကံဆိုးခ်င္ေတာ့ Kolkataက Indian Museumႀကီးလဲ ျပင္ဆင္ေရးလုပ္ေနတာနဲ႔ ပိတ္ထားလို႔ မၾကည့္ရ။ ၇ရက္ေန႔ မနက္စာနဲ႔ ေန႔လည္စာ မ်ားသြားလားမသိ။ အစာမေၾကျဖစ္ၿပီး အေအးမိ ဖ်ားခ်င္သလိုလိုျဖစ္။ ၈ရက္ေန႔ တစ္ေန႔လံုး ဘယ္မွ မသြားႏိုင္။ ၉ရက္ေန႔ မနက္ပိုင္းမွာ Asiatic Societyျပတိုက္ဖြင့္တာနဲ႔ ဝင္ၾကည့္ခဲ့ရတယ္။ ေက်ာက္စာကို ဓာတ္ပံု႐ိုက္ခြင့္ ေလွ်ာက္လႊာတင္ၿပီး မြန္းလႊဲပိုင္းမွာ ဓာတ္္ပံု႐ိုက္(ဗီဒီယိုလဲ မသိမသာ ႐ိုက္ခဲ့)ၿပီး ညေနမွာ Kolkataကေန Buddhagayaကို ျပန္လာခဲ့တယ္။…
-
ဇမ္ဗုဒီပါ, ယမုနာနှင့် အသောကခြေရာများ (၄)
ေသတဝရဝါရေဏာ.ယံ ဂဇတေမာ။ သုဝဏၰပဗၺေတ ရဇတပဗၺေတ စရိတြာ၊ ဇမၺဳဒီပံ ပဒကၡိဏံ ကတြာ၊ ဒကၡိဏပႆံ ဖာေလတြာ၊ ကုစၧႎ ပဝိ႒သဒိေသာ။ ဆင္ျဖဴေတာ္ျမတ္ ေ႐ႊေငြေရာင္လ်ံ ေတာင္ျမင့္မိုရ္၌ က်င္လည္ ဇမၺဳဒိပ္ကၽြန္းကို လကၤ်ာရစ္လွည့္လည္ လကၤ်ာနံပါးကို ဖြင့္လွစ္ ဝမ္းၾကာတိုက္သို႔ သက္ဆိုက္သကဲ့သုိပင္တည္း။ ယမုနာျမစ္သည္ Kata Pathar႐ြာေလးမွ ၁၀ကီလိုမီတာနီးပါး ဆက္၍ စီးဆင္းသြားသည့္အခါ Kalsi႐ြာကို ေရာက္သည္။ Kalsiသည္ Uttarkhanျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ Dehradunမွ ၅၀Kmခန္႔ ေဝးသည္။ ေတာင္႐ိုးေလးေပၚ႐ွိ ႐ြာေလးသည္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားကဲ့သို႔ ဆူညံပြက္ေလာ႐ိုက္မေနဘဲ ၿငိမ္သက္ေနသည္။ ထူးထူးေထြေထြ ႐ွာေနစရာမလို။ ႐ြာေစ်းလမ္းနံေဘးတြင္ အေသာကေက်ာက္စာလမ္းညႊန္ ဆိုင္းဘုတ္ေထာင္ထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ လမ္းက်ဥ္းေလးအတိုင္း ဆင္းသြားရာ ေက်ာက္စာတိုက္ကို သပ္ရပ္သန္႔႐ွင္းေနေသာ ပန္းၿခံေလးအလယ္တြင္ ေတြ႕လိုက္ရသည္။ ေနရာေလးက ၿငိမ္းေအးသည္။ ေက်ာက္စာတိုက္ထဲတြင္ ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသနဌာနက တာဝန္ယူထိမ္းသိမ္းထားေသာ Kalsi Rock Edictဟု ေခၚၾကသည့္ ေက်ာက္စာႀကီး ႐ွိေနသည္။ Mr. Forrestက ၁၈၆၀တြင္ ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိခဲ့သည္။ ၁၉၁၂တြင္ ျပည္နယ္အစိုးရမွ ေက်ာက္စာတိုက္ေဆာက္လုပ္ေပးခဲ့သည္။ ေက်ာက္တုံးႀကီးသည္ အျမင့္ ၁၀ေပ အလ်ား ၁၀ေပ အနံ ၈ေပခန္႔႐ွိၿပီး အေ႐ွ႕ဘက္ျခမ္းႏွင့္ ဘယ္ဘက္ျခမ္းတို႔တြင္ ျဗဟၼဏီအကၡရာ၊ ပရာကရစ္ဘာသာျဖင့္ ေက်ာက္စာမ်ား ေရးထိုးထားသည္။ အမွတ္စဥ္ (၁)မွ (၁၄)အထိ ပါဝင္သည္ဟု အေသာကေက်ာက္စာ ပညာ႐ွင္မ်ားက ဆိုသည္။ (ေက်ာက္စာမူႏွင့္ ဘာသာျပန္မ်ား) ေက်ာက္စာတိုက္ထဲသို႔ ဝင္ၾကည့္၍ မရ။ မ်က္ႏွာစာကိုမူ ဖြြင့္ထား၍ ေက်ာက္တံုးႀကီးကို ေကာင္းစြာ ျမင္ရသည္။ ေက်ာက္တံုးႀကီး ေ႐ွ႕တြင္ ရပ္လ်က္ ေက်ာက္စာမ်ားကို ဖတ္ဖို႔ရန္ စိတ္ကူး မရ။ ေက်ာက္တံုးႀကီးေ႐ွ႕သို႔ ေရာက္ျဖစ္သည့္အေနအထားကိုပဲ…
-
ဇမ္ဗုဒီပါ, ယမုနာနှင့် အသောကခြေရာများ (၃)
ပဗၺေတယ်ာ.ယံ နဒီ၊ သီေတာဒကာ နီေလာဒကာ၊ ဂစၧ၊ ပဝိသ၊ ႏွာယ၊ ေခဒံ ဝိေနာေဒတံု မလံ ဝိေသာေဒတံု၊ ေတာင္က်ျမစ္ ေအးျမျမ… ျပာလြလြ… သြား… ဝင္… ခ်ိဳး… အႏြမ္းေျပ… အညစ္ေျပ…. Doonေတာင္ၾကား႐ွိ လမ္းကေလးသည္ ျဖဴးေနသည္။ စိမ္းလို႔ စိုလို႔႔ပင္။ လမ္းတဖက္တခ်က္တြင္ ေတာင္႐ိုးေၾကာကို ေကာင္းစြာ ျမင္ရသည္။ ေတာင္ခါးပန္းတြင္ ေလွခါးထစ္ လယ္ကြက္မ်ား၊ အေျခပိုင္းတြင္ လယ္ကြင္းမ်ားကို ေတြ႕ရသည္။ လမ္းေၾကာအတိုင္း Kata Pathar႐ြာသို႔ တက္သြားသည္။ ဟိမဝႏၲာေတာင္တန္းေပၚ႐ွိ Yamunotriမွ ျမစ္ဖ်ားခံ၍ စီးဆင္းလာေသာ ယမုနာျမစ္သည္ Uttarakhandျပည္နယ္ Doonေတာင္ၾကားထဲ႐ွိ Kata Pathar႐ြာတြင္ ေျမျပန္႔ပိုင္းကို စတင္၍ ေရာက္႐ွိသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ Kata Patharသည္ ေတာင္႐ိုးေလးေပၚတြင္ ႐ွိသည္။ ယမုနာျမစ္ေၾကာင္းကို ေတာင္႐ိုးေပၚမွ လွမ္းျမင္ေနရသည္။ ျမစ္ကမ္းနားေရာက္ေအာင္ အေတာ္ ဆင္းရေသးသည္။ စာသင္ေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္းအတြင္းမွွ ျဖတ္ဆင္းလာၿပီး လယ္ကြင္းမ်ားကို ျဖတ္ရသည္။ ရာသီကား ေဆာင္းဦးေပါက္ျဖစ္၍ ေကာက္ရိတ္ၿပီးခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ကမ္းပါးရံေပၚမွ တသြင္သြင္စီးေနေသာ ျမစ္ကို ေတြ႕ရသည္။ ႐ြာသားမ်ား ေရလမ္းေၾကာင္းကို ႐ြာဘက္သုိ႔ စီးေစရန္ ျပင္ေနၾကသည္။ ေႏြဦးရာသီ ေရသြင္းစိုက္ပ်ိဳးေရးအတြက္ျဖစ္မည္။ ကမ္းပါးယံနား႐ွိ ေတာလမ္းေလးအတိုင္း ဆက္ဆင္းရာ ျမစ္ကမ္းနံေဘးေရာက္သည္။ ယမုနာျမစ္ေရသည္ မယံုႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျပာလဲ့ၿပီး ၾကည္လင္ေနသည္။ ကမ္းပါးႏွစ္ဘက္တြင္ ေက်ာက္တံုးႀကီးငယ္တို႔သာ ေတြ႕ရသည္။ ေတာင္႐ိုးမ်ားက ယမုနာျမစ္ကို ကာရံထားၾကသည္။ ပတ္ဝန္းက်င္သည္ ၿငိမ္သက္ေနသည္။ ေရစီးသံကိုသာ ၾကားရသည္။ ျမစ္ကမ္းအထိ သြားၿပီး တသြင္သြင္စီးေနသည့္ ေရစီးကို တို႔ထိၾကည့္မိသည္။ စိမ့္စိမ့္ေလး ေအးျမေနသည္။ ဤမွ်ေလာက္ သန္႔စင္ၾကည္လင္ေနသည့္ ျမစ္ထဲတြင္မွ ေရခ်ိဳးမဆင္းလိုက္ရလွ်င္ လူမိုက္ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။…
-
ဇမ္ဗုဒီပါ, ယမုနာနှင့် အသောကခြေရာများ (၂)
ဝိဝရ ဒြါရံ။ ဥဇု ဝတ မေဂၢါ ပဋိပႏၷကႆ။ ဂစၧ ပဒါႏုပဒံ အႏုဗႏၶိတြာ။ တံခါး ဖြင့္ပါ။ လမ္းေလွ်ာက္သူအတြက္ လမ္းေျဖာင့္ဆဲ။ ေျခရာေကာက္ရင္း သြားေပါ့။ Dehradunသို႔ သြားရန္ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လာပံုက ဆန္းသည္။ Indian Society for Buddhist Studies၏ ၁၂ႀကိမ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ Conferenceကို တက္ေရာက္၍ စာတမ္းဖတ္ရန္ စိတ္ကူး႐ွိခဲ့သည္။ မူလက ထိုပြဲကို Uttarakhandျပည္နယ္၊ Haridwarၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပရန္ စီစဥ္ထားသည္။ Haridwarၿမိဳ႕သုိ႔ ေရာက္ဖူးၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သြားလိုသည့္ ဆႏၵမွာ အနည္းငယ္သာ ႐ွိခဲ့သည္။ မည့္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္မွန္းမသိ။ Conferenceက်င္းပမည့္ ေနရာကို ထိုၿမိဳ႕မွ ကီလိုမီတာ၅၀ခန္႔ေဝးေသာ Dehradunၿမိဳ႕သို႔ ေျပာင္းလဲလိုက္ေၾကာင္းကို ဖိတ္ၾကားစာ ပို႔လာသည့္အခါမွ သိလိုက္ရသည္။ အတိုင္းမသိ ေပ်ာ္႐ႊင္မိသည္။ အမွန္တကယ္ ေရာက္လိုသည့္ ေနရာကား Dehradunပင္။ ဟိမဝႏၲာေတာင္ေျခ Doonေတာင္ၾကား႐ွိ ပင္လယ္ေရျပင္အထက္ ေပ၂၂၀၀ခန္႔တြင္ တည္႐ွိေသာ ထိုၿမိဳ႕ႏွင့္ မလွမ္းမကမ္းတြင္ အေသာကေက်ာက္စာႀကီး ႐ွိေနသည္ကို သိထားေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္သည္။ ထိုေက်ာက္စာႀကီးသုိ႔ ခရီးစဥ္အိပ္မက္ကား အေကာင္အထည္ ေပၚခဲ့ေလၿပီ။ Dehradun႐ွိ Doonတကၠသိုလ္သည္ ႏိုဝင္ဘာေဆာင္းဦးတြင္ ေအးျမလွပ၍ ေနခ်င့္စဖြယ္ျဖစ္သည္။ တည္ေထာင္သည္မွွာ မၾကာေသးသည့္အတြက္ ေဆာက္လုပ္ဆဲလုပ္ငန္းမ်ားကို ေတြ႕ေနရသည္။ မနက္ေစာေစာ ေက်ာင္းဝင္းအတြင္း လမ္းေလွ်ာက္ရသည္မွာ အရသာ႐ွိလွသည္။ ေနအထြက္ႏွင့္ ပင္မေက်ာင္းေဆာင္ႀကီးကို ျမင္ရသည္မွာလည္း ခမ္းနားလွသည္။ ထိုအေဆာက္အဦထဲတြင္ Conferenceက်င္းပသည္။ Conferenceတြင္ အေသာကေက်ာက္စာသင္ခန္းစာမ်ားကို ပုိ႔ခ်ေပးခဲ့သည့္ Delhiတကၠသိုလ္မွ ဆရာႏွင့္လည္း ဆံုျဖစ္၍ Kalsiေက်ာက္စာႀကီးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေမးျမန္းစံုစမ္းျဖစ္သည္။ ကံေကာင္းျခင္းလက္ေဆာင္ပင္။ မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္းမ်ားႏွင့္လည္း ေတြ႕ရသည္။ Indian Society for Buddhist Studiesကို စတင္…
-
ဇမၺဳဒီပါ, ယမုနာႏွင့္ အေသာကေျခရာမ်ား (၁)
Indiaႏိုင္ငံ Uttarakhandျပည္နယ္ Lower Himalayaေတာင္တန္း ပင္လယ္ေရျပင္အထက္ ေပ၂၁၀၀၀ခန္႔ အျမင့္႐ွိ Yamunotriေရခဲျမစ္မွ စတင္ျမစ္ဖ်ားခံ၍ စီးဆင္းလာေသာ ယမုနာျမစ္သည္ Uttar Pradeshျပည္နယ္ Allahabadၿမိဳ႕တြင္ ဂဂၤါျမစ္ထဲသို႔ စီးဝင္သြားသည္။ ကီလိုမီတာ ၁၄၀၀ခန္႔ ႐ွည္လ်ားသည့္ ယမုနာျမစ္သည္ Indiaႏိုင္ငံ၏ ေ႐ွးေဟာင္း ေခတ္သစ္သမိုင္းတို႔ကို သယ္ေဆာင္စီးေမွ်ာလ်က္႐ွိသည္မွာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႐ွိေနၿပီ။ ယမုနာျမစ္တစ္ေၾကာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ Indiaႏိုင္ငံ၏ သမိုင္းေၾကာင္းမ်ားထဲမွ ရာဇဝင္တြင္ အထင္ကရ ဘုရင္တစ္ပါးျဖစ္သည့္ အေသာကႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို အထူးျပဳ၍ ေျပာလိုသည္။ စာေပက်မ္းဂန္ထဲမွွ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသနဆိုင္ရာ ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိခ်က္မ်ားသည္ အေသာကမင္း၏ စံတင္ေလာက္ေသာ ခမ္းနားႀကီးၾကယ္မႈကို အေထာက္အပံ့ျပဳေနကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုတြင္ ေ႐ွးေဟာင္းအေထာက္အထား ခိုင္လံုစြာ ျပႏိုင္သည့္ အေသာကေက်ာက္စာမ်ားသည္ အေသာကသုေတသီတို႔အတြက္ အလြန္ အေရးပါသည့္ မွတ္တမ္းမ်ား ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ B.C. ၃ရာစု ေမာရိမင္းႏြယ္ အေသာကမင္း စုိးစံစဥ္ ဇမၺဴဒိပ္၌ ေရးထိုးထားခဲ့ေသာ ေက်ာက္စာမ်ားကို A.D. ၁၈ရာစုေႏွာင္းပိုင္းတြင္ စတင္ ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိခဲ့ၾကၿပီး ထိုအခ်ိန္မွ စ၍ အေသာကေလ့လာေရးဆိုင္ရာ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ၂၁ရာစုတိုင္ အဆက္မျပတ္ ေဆာင္႐ြက္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ယမုနာျမစ္႐ိုးတစ္ေလွ်ာက္တြင္ အေသာကေက်ာက္စာမ်ားကို ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိထားသည္။ ျမစ္ဖ်ားပိုင္းတြင္ (၁) Kalsiေက်ာက္စာႀကီး၊ ျမစ္လယ္ပိုင္းတြင္ (၂) Delhi-Topra ေက်ာက္စာတိုင္ႀကီး၊ (၃) Delhi-Meerut ေက်ာက္စာတုိုင္ႀကီး၊ (၄) Delhi-Bahapur ေက်ာက္စာငယ္၊ ျမစ္ဆံုးပိုင္းတြင္ (၅) Allahabad-Kosam ေက်ာက္စာတိုင္ႀကီး၊ (၆) Kosambiေက်ာက္စာတိုင္ငယ္ႏွင့္ (၇) Queenေက်ာက္စာတိုင္ငယ္တို႔ ႐ွိၾကသည္။ အိႏၵိယတြင္ ေနထိုင္စဥ္ကာလ ဆယ္စုႏွစ္ သံုးပံုႏွစ္ပံုအတြင္း သြားရင္းလာရင္းျဖင့္ ယမုနာျမစ္ဖ်ားမွ ျမစ္ဆံုးပိုင္းအထိ…
-
အသောကရဲ့ အက္ခရာများ (နောက်ဆက်တွဲ – ၈)
Meena Talimရဲ႕ Edicts of King Aśoka: New Visionစာအုပ္ထဲက Dhauliနဲ႔ Jaugadaကလိဂၤေက်ာက္စာ ပါဠိမူမ်ားပါ။ ကလိဂၤက်ာက္စာ႐ွိတဲ့ေနရာကို သြားႏိုင္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္မ်ား အခ်ိန္ယူရအံုးမလဲေတာ့ မသိဘူး။ အကြာအေဝးက သိပ္မမ်ားေပမယ့္ အကြာအဟက မ်ားေနတာ ခက္တယ္။ အိပ္မက္ကေတာ့ မက္ေနအံုးမွာပါ။ ေက်ာက္စာ႐ွိတဲ့ေနရာေရာက္ေတာ့လဲ ေက်ာက္တံုးႀကီးေတြေပၚက စာေတြကို ဖတ္ျဖစ္တာမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အျမင္နဲ႔ အေတြ႕ေတြက အေနအထားတစ္မ်ိဳးေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။ စစ္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ သိနားလည္ဖို႔ စစ္သားတစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔လိုအပ္သလား။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္လ္္ဆု႐ွင္ျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္သလား။ Commander in Chiefတစ္ေယာက္လို တိုက္မိန္႔ေပးတတ္ဖို႔ လိုသလား။ Peacemakerတစ္ေယာက္လို နားခ်တတ္ဖို႔ လိုသလား။ အေသခံဗံုးခြဲဖို႔ လိုသလား။ ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းဖို႔ လိုသလား။ ေသနတ္ေျပာင္းဝက က်ည္ဆံ တစ္ေတာင့္လို အားေကာင္းဖို႔ လိုသလား။ ခ်ိဳးငွက္ႏွတ္ခမ္းၾကားက သံလြင္ခက္လို ေပ်ာ့ေျပာင္းဖို႔ လိုသလား။ ဘီစီ ၃ရာစုက ေရးထိုးထားခဲ့တဲ့ ကလိဂၤေက်ာက္စာဟာ စစ္ေျပၿငိမ္းေရးစာခ်ဳပ္တစ္ခု မဟုတ္တာေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ စစ္ေအာင္ပြဲခံ ေမာ္ကြန္းတစ္ရပ္လဲ မဟုတ္ႏိုင္။ ထူးျခားတာ တစ္ခုက ကလိဂၤေက်ာက္စာေတြထဲမွာ ဝိဇယဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈံး မပါတာပါပဲ။ ဓမၼေဝါဟာရကလဲ ႐ွား႐ွားပါးပါး ၂လံုးပဲ ပါတယ္။ ကလိဂၤစစ္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းေတြ ေရးထိုးထားတဲ့ ပဓာနေက်ာက္စာႀကီး အမွတ္စဥ္ (၁၃)ကို ကလိဂၤေဒသမွာ မေတြ႕ရတာကလဲ ထူးျခားတာပဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စစ္ပြဲအၿပီးမွွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ အေသာကရဲ႕ သက္ျပင္း႐ႈိက္သံေတြကို ကလိဂၤေက်ာက္စာကတဆင့္ ခံစားၾကားသိႏိုင္တာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ကလိဂၤေက်ာက္စာႀကီးေတြ ႐ွိရာအရပ္ကို ေရာက္ရင္ေတာ့ ဒီစစ္ပြဲႀကီးၿပီးရင္ ဆိုတဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို ဘာသာျပန္ျဖစ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္။ အခုေတာ့ စာအုပ္ထဲက ဒီေက်ာက္စာကုိ ဖိုင္ဘာႀကိဳးမွ်င္ေတြထဲ ေမွ်ာထည့္လိုက္ေတာ့မယ္…။
-
အသောကခြေရာ (၅)
Indiaအေနာက္ေျမာက္ပိုင္း Uttarakhanျပည္နယ္ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ Dehradunနဲ႔ ကီလိုမီတာ ၅၀ ေဝးတဲ့ Kalsi႐ြာေလးမွာ အေသာကပဓာနေက်ာက္ေဆာင္စာ ႐ွိတယ္။ ဒီေနရာေလးကို သြားဖို႔ အာ႐ံုရေနတာ အေတာ္ ၾကာၿပီ။ Google Mapေပၚကေန ေဝ့ဝိုက္ၿပီး ၾကည့္ေနျဖစ္တာ အႀကိမ္ေပါင္း မနည္းေတာ့ဘူး။ ယမုနာျမစ္တစ္ေၾကာမွွာ အေသာကေက်ာက္စာေတြ အေတာ္ ေတြ႕ရတယ္။ ျမစ္ဖ်ားပိုင္းမွာ Kalsiေက်ာက္စာ၊ ျမစ္လယ္ပိုင္းမွာ Topraေက်ာက္စာတိုင္၊ Meerutေက်ာက္စာတိုင္၊ Dehil-Bahapurေက်ာက္စာ၊ ျမစ္ဆံုးပိုင္းမွာ Allahabad-Kosamေက်ာက္စာတိုင္ေတြပါ။ အေၾကာင္းညီၫြတ္မွပဲ Kalsiကို ေရာက္ျဖစ္ေတာ့တယ္။ ႐ြာေလးရဲ႕ ေစ်းလမ္းမေပၚက လမ္းၫႊန္ဆိုင္းဘုတ္ကိုသာ မေတြ႕ရင္ ႐ြာလည္ေနအံုးမွာ။ ေတာင္႐ိုးက ညႎဳ႕ညိဳ႕ ေဆာင္းဦးက ေအးေအး ေနျခည္က ႏုႏု ေက်ာက္စာတိုက္ေလးက ၿငိမ္ၿငိမ္ ဟိမဝႏၲာေတာင္ေျခပိုင္း Doonေတာင္ၾကားက Kalsi႐ြာနားမွာ စီးဆင္းေနတဲ့ ယမုနာျမစ္ရဲ႕ အေနာက္ဘက္ကမ္းမွာ ႐ွိေနတဲ့ အ႐ွည္ ၁၀ေပ၊ အျမင့္ ၁၀ေပ၊ အထု ၈ေပ႐ွိတဲ့ ေက်ာက္တံုးႀကီးကို ၁၈၆၀မွာ ႐ွာေတြ႕ခဲ့တယ္။ ၁၉၂၀မွာ ေက်ာက္စာတိုက္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး Archeological Survey of Indiaက ေစာင့္ေ႐ွာက္ထားတယ္။ ေက်ာက္တံုးႀကီးရဲ႕ အေ႐ွ႕ဘက္နဲ႔ ဘယ္ဘက္ျခမ္းေတြမွာ ေက်ာက္စာေတြကို ေရးထိုးထားတယ္။ ညာဘက္ျခမ္းမွာေတာ့ ဆင္႐ုပ္နဲ႔ အေျခမွာ “ဂဇတမ”လို႔ ေရးထြင္းထားတယ္။ A. Cunninghamရဲ႕ Inscriptions of Asokaစာအုပ္ထဲမွွာ ပါတဲ့ ေက်ာက္စာမူေတြကို ဒီေနရာက ရတယ္။ ျမန္မာနဲ႔ အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္အခ်ိဳ႕ကို ဖတ္လို႔ရေအာင္ အေသာကေျခရာမွာ လမ္းေၾကာင္းေတြ ေပးထားတယ္။ ယမုနာျမစ္ဖ်ားက ဒီေနရာေလးကို ေရာက္ျဖစ္ခဲ့တာ တကယ့္ကို ၾကည္ႏူးမိတယ္။ အေသာကေက်ာက္စာေတြကို ေလ့လာရင္း အေသာကေျခရာေနာက္လိုက္ရတာ အေတာ့္ကို အရသာ႐ွိတယ္။ ဇမၺဴဒိပ္မွာ အေသာကေျခရာခ်ထားခဲ့တာေတြက မ်ားလွေတာ့…
-
အသောကခြေရာ (၄)
Indian National Highway No.1 လမ္းေၾကာအတိုင္း Delhiက ထြက္လာရင္ Sonepatေရာက္တဲ့အခါ Meerutလမ္းခြဲ႐ွိတယ္။ Delhiနဲ႔ Panjabနဲ႔ သြားလိုက္လာလိုက္လုပ္တဲ့အခါတိုင္း ဒီလမ္းဆံုကို ေရာက္တယ္။ ေရာက္တိုင္း Delhi-Meerut အေသာကေက်ာက္စာတိုင္ကို သတိရျဖစ္တယ္။ ဒီေက်ာက္စာတိုင္က Meerutကေန Delhiကို ေ႐ႊ႕ထားတာ။ ဒီလမ္းေၾကာအတိိုင္းပဲ ဆက္သြားလို႔ Kurukshetraကို ေရာက္ရင္လဲ Delhi-Topraေက်ာက္စာတိုင္ကို သတိိရတယ္။ Topra Kalanက Kurukshetraလမ္းဆံုကေန Radaur Mandalကို သြားတဲ့ လမ္းေပၚမွာ။ အဲဒီကေန Delhiကို သယ္ထားတာ။ Delhiစူလတန္ Ferozshah Tughlaqရဲ႕ အမိန္႔အတိုင္း ေက်ာက္စာတိိုင္ ၂တိုင္လံုးကို Delhiကို သယ္ဖို႔ ယမုနာျမစ္ေၾကာင္းကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကတယ္။ Hindustantimes သတင္း အရ Topra႐ြာသားေတြက ဒီေက်ာက္စာတိုင္ကို ျပန္သယ္ဖို႔ ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသနဌာန(ASI)ကို ေတာင္းဆိုတယ္လို႔ သိရတယ္။ ASIက လက္မခံေတာ့ ေက်ာက္စာတိုင္ပံုစံတူ လုပ္ၿပီး ႐ြာက ပန္းၿခံတခုထဲမွာ စိုက္ထားဖို႔ စီစဥ္ေနၾကတယ္။ ျပန္လိုခ်င္သူေတြက ဒီလိုေျပာတယ္… “If India can ask back Kohinoor, why can’t Topra claim its own property? ASIက ဒီလို ျပန္ေျပာတယ္… “The ASI act does not permit any such transfer of archaeological monuments because it has become a part of history where it is now situated for last…
-
အသောကခြေရာ (၃)
ယထာ ပကၡီ သကုေဏာ ေယန ေယေနဝ ေဍတိ, သပတၱဘာေရာဝ ေဍတိ။ တထာဟံ ဣစၧာမိ ဥပၸတိတြာ ဂမိတံု။ ေတာင္ပံျဖန္႔ၿပီး သြားလိုရာ သြားႏိုင္တဲ့ ငွက္တစ္ေကာင္လို ပ်ံၾကည့္ခ်င္လိုက္တာ။ ဣဓ ပန စိတၱံ ေမ ဘာရံ၊ အတၱဘာေ၀ါ ဘာေရာ စိတ္ကလဲ ေလးေလး… အတၱေဘာကလဲ ေလးေလး… ‘ဣဒံ အဇၨတနာယ, ဣဒံ သြာတနာယ ဒီေန႔ အတြက္ မနက္ျဖန္အတြက္ အာသေဂၤါ အေပေကၡါ အၿငိအကပ္ မ်ားမ်ား…။ အငဲ့အကြက္ မ်ားမ်ား…။ ဒီေဃာ သယေတာ သုပိေနာ။ အိပ္ေနရင္ေတာ့ အိပ္မက္႐ွည္မွာပဲ။ အေသာကေက်ာက္ေဆာင္စာငယ္(၁၇) (၁ဂ) (၁၉)
-
အသောကခြေရာ (၂)
သဂၤါေမာ ဇေယာ ပရာဇေယာ သေႏၲာ စစ္… ႏိုင္… ႐ႈံး… ၿငိမ္း.. ကလိဂၤေက်ာက္စာ(၁/က)။ (၁/ခ)။ (၂)။