History

  • History,  Inscription,  Photo,  Travel

    ဧရာဝတီ၊ ပုဂံပြည်နှင့် မြစေတီပါဠိပုံရိပ်များ

    ပုဂံရဲ႕ အလွအပဟာ လင္းလက္တဲ့ အခါမွ ေမွာင္မိုက္တဲ့ အခါမွ ေနဝင္မွ ေနထြက္မွ လသာမွ လမိုက္မွ မိုး႐ြာမွ ေနပူမွ ဖုံထူမွ ျမဴဆိုင္းမွ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ လင္းရိပ္ ေမွာင္ရိပ္ ေနရိပ္ လရိပ္ မိုးရိပ္ ဖံုရိပ္ ျမဴရိပ္ သစ္ရိပ္ ဝါးရိပ္ စတဲ စတဲ့ ပံုရိပ္ေတြရဲ႕ ခမ္းနားထည္ဝါမႈ အိုမင္းယိုယြင္းမႈ ပံုသ႑ာန္အစုစုနဲ႔ ခင္းက်င္းျပသလို႔ မဆံုးႏိုင္ပါဘူး။ အာ႐ံုနိမိတ္ပံုေတြနဲ႔ တကယ့္ကို ေမ်ာပါလြင့္ေမာစရာေကာင္းလွတဲ့ ပုဂံရဲ႕ အရိပ္အေရာင္ေတြၾကားမွာ တခုတ္တရ ပံုတစ္ရာ စာတစ္လံုး သိမ္းႀကံဳးဆြဲငင္ေနတဲ့ မွတ္သားစရာ အဖြဲ႕အႏြဲ႕တစ္ခုကေတာ့ ျမေစတီေက်ာက္စာပါ။ ပ်ဴ မြန္ ျမန္မာ ပါဠိ ဘာသာစကား ၄မ်ိဳးနဲ႔ သီကံုးခ်ယ္မႈန္းထားတဲ့ ပုဂံရဲ႕ လက္ေရးပံုရိပ္တစ္ခုလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ပိဋကတ္မွာ စာတစ္လံုး ဘုရားတစ္ဆူလို႔ ဆိုၾကတယ္။ ျမေစတီေက်ာက္စာကိုေတာ့ စာတစ္လံုး ႏွလံုးတစ္စံုလို႔ ဆိုႏိုင္မယ္။ ပုဂံရဲ႕ ရင္ခုန္သံေတြကို အတိုင္းသား ၾကားရေစမယ့္ ျမေစတီေက်ာက္စာကို ဖတ္ဖို႔ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လာတာ တကယ့္ကို ကံေကာင္းျခင္းမဂၤလာတပါးပါပဲ။ ျမေစတီေက်ာက္စာ ပါဠိမူကို ေအးေဆး ဖတ္ဖို႔ အစီအစဥ္ ႐ွိထားတယ္။ ပုဂံျပတိုက္႐ွိ ေက်ာက္စာမူ စာေၾကာင္းေရ ၄၁ေၾကာင္း၊ ျမေစတီရင္ျပင္ေပၚ႐ွိ ေက်ာက္စာမူ စာေၾကာင္းေရ ၄၀ကို တစ္လံုးခ်င္း တပုဒ္ျခင္း တစ္ေၾကာင္းခ်င္း ဖတ္သြားဖို႔ပါပဲ။ တစ္ေန႔ တလံ ပုဂံ ဘယ္ေ႐ြ႕ပါ့မလဲ….။

  • History,  Memo,  Note,  Photo

    ဒုကၡအလွသစၥာ

    Punjabျပည္နယ္ Chandigarhၿမိဳ႕ Government Museum and Art Galleryထဲမွာ ခင္းက်င္းျပသထားတဲ့ Gandhara Sculpture ေတြဟာ ဘီစီ၁ရာစုကေန ေအဒီ၃ရာစုအတြင္းက ထုဆစ္ခဲ့တဲ့ ေ႐ွးေဟာင္းေက်ာက္ဆစ္႐ုပ္တုေတြလို႔ ဆိုတယ္။ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ India partitionမွာ Lahoreျပတိုက္ကေန ေဝစုအျဖစ္ ရယူခဲ့လို႔သာ Chandigarhျပတိုက္ထဲမွာ ေရာက္ေနတာ။ Indiaမွာ Calcuttaျပတိုက္ၿပီးရင္ Chandigarhျပတိိုက္ထဲမွာ ႐ွိတဲ့ Gandhara Sculptureေတြဟာ ဒုတိယအမ်ားဆံုးလို႔ဆိုတယ္။ ဒီဂႏၶာရေက်ာက္ဆစ္႐ုပ္တုေတြနဲ႔ နီးနီးနားနား ႐ွိေနတာဟာ တကယ့္ကို ကံေကာင္းတာပါပဲ။ Chandigarhမွာ ေနခိုက္  ၅ႏွစ္ေက်ာ္ ၆ႏွစ္အတြင္းမွွာ မွတ္မွတ္ရရ ၃ႀကိမ္ေတာ့ ေရာက္ခဲ့တယ္။ Panjabတကၠသိုလ္နဲ႔ ၃ကီလိုမီတာေလာက္ပဲ ေဝးေပမယ့္ အေၾကာင္းညီၫြတ္မွပဲ သြားျဖစ္ခဲ့တယ္။ ခင္းက်င္းျပသထားတဲ့ ဂႏၶာရလက္ရာေက်ာက္ဆစ္႐ုပ္တု ၆၀၀ေက်ာ္ထဲမွာ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ေတြ ေဗာဓိသတၱ႐ုပ္ပြားေတာ္ေတြ ေဒဝတာ႐ုပ္တုေတြ အ႐ြယ္စံု ေတြ႕ရတယ္။ ဗုဒၶျဖစ္စဥ္ေတြကို ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေက်ာက္ထြင္းဗုဒၶဝင္ေတြကိုလဲ ေတြ႕ရတယ္။ ထူးထူးျခားျခား ဂႏၶာရမွာ စတင္ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ေတြၾကားမွာ ေမြးဖြားျခင္းနဲ႔ မိခင္ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာ ၃ခုကို ေတြ႕ရတယ္။ “ဇာတိပိ ဒုကၡာ”နဲ႔ “ခီဏာ ဇာတိ”တို႔ရဲ႕ အကြာအဟကို ကိုယ္တိုင္ သိျမင္ၿပီး သူတပါးတို႔ကို သိျမင္ေစႏိုင္မယ့္ သားတစ္ဦးကို ေမြးဖြားေပးခဲ့တဲ့ မိခင္ရဲ႕ ပံုရိပ္ဟာ လူသားအားလံုးအတြက္ အႏိႈင္းမဲ့တဲ့ စံအေနနဲ႔ ထာဝရ တည္႐ွိေနဦးမွာပါ…။ (၁) သိဒၶတၳ ေမြးဖြားျခင္း (ေအဒီ ၃ရာစုလက္ရာ) (၂) သိဒၶတၳ ေမြးဖြားျခင္း (ေအဒီ ၂ရာစုလက္ရာ) (၃) သိဒၶတၳေမြးဖြားျခင္း (ေအဒီ ၂ရာစုေႏွာင္းပိုင္းလက္ရာ)

  • Asoka Dhamma,  Asoka Inscription,  Asoka Step,  History,  Note,  Quote

    အသောကရဲ့ အက္ခရာများ (နောက်ဆက်တွဲ – ၈)

    Meena Talimရဲ႕ Edicts of King Aśoka: New Visionစာအုပ္ထဲက Dhauliနဲ႔ Jaugadaကလိဂၤေက်ာက္စာ ပါဠိမူမ်ားပါ။  ကလိဂၤက်ာက္စာ႐ွိတဲ့ေနရာကို သြားႏိုင္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္မ်ား အခ်ိန္ယူရအံုးမလဲေတာ့ မသိဘူး။ အကြာအေဝးက သိပ္မမ်ားေပမယ့္ အကြာအဟက မ်ားေနတာ ခက္တယ္။ အိပ္မက္ကေတာ့ မက္ေနအံုးမွာပါ။ ေက်ာက္စာ႐ွိတဲ့ေနရာေရာက္ေတာ့လဲ ေက်ာက္တံုးႀကီးေတြေပၚက စာေတြကို ဖတ္ျဖစ္တာမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အျမင္နဲ႔ အေတြ႕ေတြက အေနအထားတစ္မ်ိဳးေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။ စစ္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ သိနားလည္ဖို႔ စစ္သားတစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔လိုအပ္သလား။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္လ္္ဆု႐ွင္ျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္သလား။ Commander in Chiefတစ္ေယာက္လို တိုက္မိန္႔ေပးတတ္ဖို႔ လိုသလား။ Peacemakerတစ္ေယာက္လို နားခ်တတ္ဖို႔ လိုသလား။ အေသခံဗံုးခြဲဖို႔ လိုသလား။ ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းဖို႔ လိုသလား။ ေသနတ္ေျပာင္းဝက က်ည္ဆံ တစ္ေတာင့္လို အားေကာင္းဖို႔ လိုသလား။ ခ်ိဳးငွက္ႏွတ္ခမ္းၾကားက သံလြင္ခက္လို ေပ်ာ့ေျပာင္းဖို႔ လိုသလား။ ဘီစီ ၃ရာစုက ေရးထိုးထားခဲ့တဲ့ ကလိဂၤေက်ာက္စာဟာ စစ္ေျပၿငိမ္းေရးစာခ်ဳပ္တစ္ခု မဟုတ္တာေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ စစ္ေအာင္ပြဲခံ ေမာ္ကြန္းတစ္ရပ္လဲ မဟုတ္ႏိုင္။ ထူးျခားတာ တစ္ခုက ကလိဂၤေက်ာက္စာေတြထဲမွာ ဝိဇယဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈံး မပါတာပါပဲ။ ဓမၼေဝါဟာရကလဲ ႐ွား႐ွားပါးပါး ၂လံုးပဲ ပါတယ္။ ကလိဂၤစစ္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းေတြ ေရးထိုးထားတဲ့ ပဓာနေက်ာက္စာႀကီး အမွတ္စဥ္ (၁၃)ကို ကလိဂၤေဒသမွာ မေတြ႕ရတာကလဲ ထူးျခားတာပဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စစ္ပြဲအၿပီးမွွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ အေသာကရဲ႕ သက္ျပင္း႐ႈိက္သံေတြကို ကလိဂၤေက်ာက္စာကတဆင့္ ခံစားၾကားသိႏိုင္တာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ကလိဂၤေက်ာက္စာႀကီးေတြ ႐ွိရာအရပ္ကို ေရာက္ရင္ေတာ့ ဒီစစ္ပြဲႀကီးၿပီးရင္ ဆိုတဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို ဘာသာျပန္ျဖစ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္။ အခုေတာ့ စာအုပ္ထဲက ဒီေက်ာက္စာကုိ ဖိုင္ဘာႀကိဳးမွ်င္ေတြထဲ ေမွ်ာထည့္လိုက္ေတာ့မယ္…။

  • History,  Travel

    မထုရာမှ ပုံရိပ်လွှာ

    ဇမၺဴဒိပ္မွာ ျမတ္ဗုဒၶ ႏွစ္ႀကိမ္ႏွစ္ခါ ပြင့္ေတာ္မူခဲ့တယ္။ ဘီစီ ၆ရာစုမွာ ပထမအႀကိမ္အေနနဲ႔ ဗုဒၶဂယာမွာ သမၼာသမၺဳဒၶ ပြင့္ထြန္းခဲ့ၿပီး ေအဒီ ၁ရာစုမွာ ဒုတိယအႀကိမ္အေနနဲ႔ မထုရာမွာ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ စတင္ ေပၚေပါက္ခဲ့တာ။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ သံုးႀကိမ္ ပြင့္တယ္လို႔ေတာင္ ေျပာရင္ရတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ လက္႐ွိ ပါကစၥတန္ အေနာက္ေျမာက္ေဒသျဖစ္တဲ့ ဂႏၶာရဟာ မထုရာနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ပဲ။ အဲဒီက လက္ရာေတြက ဂရိႏြယ္တယ္။ မထုရာကေတာ့ အိႏၵိယ႐ိုးရာဟန္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီေဒသႏွစ္ခုကေတာ့ အျပန္အလွန္ လႊမ္းမိုးသက္ေရာက္မႈေတြ ႐ွိၾကတယ္။ မထုရာၿမိဳ႕ကို ၿမတ္ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ ႂကြေရာက္ေတာ္မူခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီတုန္းက ၿမိဳ႕နာမည္က မဓုရာတဲ့။ လမ္းၾကမ္းတယ္။ ဖုန္ထူတယ္။ ေခြးဆိုး ေပါတယ္။ ဘီလူးႀကမ္းေတြ ႐ွိတယ္။ ဆြမ္းကြမ္း ႐ွားတယ္လို႔ ျမတ္ဗုဒၶက ဒီၿမိဳ႕ရဲ႕ အျပစ္ေတြကို ေဟာခဲ့ဖူးတယ္။ ဒီၿမိဳ႕ေလးကို ႏွစ္ႀကိမ္ ေရာက္ဖူးတယ္။ အိႏၵိယေရာက္ခါစ ၂၀၀၅ ဇူလိုင္လနဲ႔ ဒီႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတုန္းကရယ္။ ဖာဟီယန္တို႔ ႐ႊင္ဆန္တို႔ကေတာ့ ႏွစ္ ၁၆၀၀ေလာက္ ေစာၿပီး ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီးၿပီ။ အဲဒီကို သြားခဲ့တဲ့ အဓိက ရည္႐ြယ္ခ်က္က မထုရာျပတုိက္ကို သြားၾကည့္တာ။ Aniconic ေခတ္ကေန Iconicကာလ အေျပာင္းအလဲ ပုံရိပ္ေတြျဖစ္တဲ့ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ အေတာ္မ်ားမ်ား စုေဆာင္းထားတဲ့ ျပတိုက္တစ္ခုပါ။ “ဗာတႎသ လကၡဏူေပတာ-သီတာႏုဗ်ၪၨနာဓရာ”ဆိုတဲ့ ဂါထာအပိုင္းအစေလးတစ္ခု ရင္ထဲမွာ စြဲေနတာ ၾကာလွၿပီေပါ့။ လကၡဏာေတာ္ႀကီးငယ္ အသြယ္သြယ္နဲ႔ စံုလင္ျပည့္၀ေတာ္မူတဲ့ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ကိုယ္စား႐ုပ္ပြားေတာ္ကို ဂုဏ္ေတာ္ထံုမႊမ္း ပံုေတာ္မွန္းၿပီး စတင္ဖန္တီးခဲ့သူမ်ားရဲ႕ စြဲလမ္းသက္၀င္ယံုၾကည္ခ်က္အေတြးမွ်င္ေတြကို ေရာ္ရမ္းမွန္းဆရင္း မထုရာၿမိဳ႕ေလးကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ သြားခြင့္ရဖို႔ ေစာင့္ဆိုင္းေနမိတယ္။

  • Asoka Inscription,  History,  Quote

    အသောကရဲ့ အက္ခရာများ (နောက်ဆက်တွဲ-၄)

    စာေရးျခင္းအတတ္ပညာမွာ အစဆိုတာေတာ့ ႐ွိမယ္ထင္တယ္။ ျမသန္းတင့္ရဲ႕ The Art of Writingဘာသာျပန္ထဲမွာ အစဆိုတာကို ဒီလို ဖြဲ႕ထားတယ္။ “ငယ္ငယ္တုန္းက လွပတဲ့ပစၥည္းတခုကို အျခားတစ္ခုခုက ဖံုးကြယ္ထားတာျမင္ရင္ အဲဒီဖံုးကြယ္ထားတာကို ဖယ္႐ွားပစ္ခ်င္္တဲ့စိတ္မ်ိဳး ေပၚခဲ့တယ္တဲ့။ အဲဒီလို ဖံုးကြယ္ခံထားရတဲ့ အလွအပကို “အက်ဥ္းခ်ခံထားရတဲ့ အလွ”လို႔ သူက ေခၚခဲ့တယ္။ အက်ဥ္းက်ခံထားရတဲ့ အမွန္တရားတစ္ခုကို လြတ္ေျမာက္ေအာင္လုပ္ေပးဖို႔ စိတ္ဆႏၵမ်ိဳးျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သူ အဲဒီတုန္းက မသိခဲ့ဘူးတဲ့။”  အင္း…သူေျပာလို႔ပဲ။ ႏို႔မို႔ရင္ စာစေရးတာ ကႀကီးခေကြးကလို႔ ထင္စရာ။ ျဗဟၼဏီအကၡရာ အေရးအဖတ္ သင္ခဲ့ရတာ ၂ႏွစ္ျပည့္ေတာ့မယ္။ ဒီျဗဟၼဏီမွာလဲ က, ခ စတဲ့ အကၡရာေတြပဲ။ အတိတ္က အရိပ္ေလးေတြကို ျပန္လြမ္းေမာမိတယ္။ ငယ္ငယ္တုန္းက ကႀကီးခေကြး ဘယ္သူသင္ေပးခဲ့လဲ မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ကႀကီးခေကြး စေရးတတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အေမေရာ အေဖပါ အနားမွာ မ႐ွိတာေတာ့ အေသအခ်ာ မွတ္မိတယ္။ ကံၾကမၼာဆိုတာ ဆန္းၾကယ္သား။ ႐ွိေစေတာ့။ အခုေတာ့ အေသာကအကၡရာမ်ားနဲ႔ပဲ ႏွစ္ပါးသြားလိုက္ပါအံုးမယ္။ အေသာကအကၡရာမ်ား ၁၇, ၁၈, ၁၉တို႕ကို အေသာကေက်ာက္ေဆာင္စာငယ္လို႔ ေခၚတယ္။ အားလံုးကို ျဗဟၼဏီအကၡရာ, ပရာကရစ္ဘာသာစကား အသံုးျပဳၿပီး ေရးထားတယ္။ အေသာကရဲ႕ အကၡရာမ်ား-၁ရကို Bahapur, Bairat, Ahraura, Rupnath, Gujarra, Sahasram, Maski, Gavimath, Palkigundu, Erragudi, Rajula-Mandgiri, Brahmagiri, Siddapur, Jatinga-Ramesvara,ဆိုတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေတြ႕တယ္။ [googlemaps http://maps.google.co.in/maps/ms?hl=en&ie=UTF8&msa=0&msid=107327809118821417000.0004504fac4063c7fd9f3&ll=21.209314,80.739899&spn=14.307498,18.676758&z=5&output=embed&w=425&h=350] ဒီေက်ာက္စာမူဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု နည္းနည္းပါးပါးပဲ ကြာတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေက်ာက္စာေတြက အပ်က္အစီး မ႐ွိဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ တစ္ပိုင္းတစ္စပဲ က်န္တယ္။ ဒါေပမယ့္ မူတစ္ခုထဲဆိုတာကို…

  • Asoka Inscription,  Asoka Step,  History,  Travel

    အသောကရဲ့ အက္ခရာများ (နောက်ဆက်တွဲ-၃)

    ဗုဒၶစာေပေတြထဲက ကု႐ုတိုင္း ကမၼာသဓမၼၿမိဳ႕ဟာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ နယူးေဒလီၿမိဳ႕ အေ႐ွ႕ေတာင္ဘက္ပိုင္းမွာ တည္႐ွိခဲ့တယ္လို႔ အိႏၵိယေ႐ွးေဟာင္းသုေတသနဌာနက အတည္ျပဳထားတယ္။ အဲဒီၿမိဳ႕ငယ္ေလးမွာ ျမတ္ဗုဒၶဟာ အာနၪၨသပၸါယသုတၱန္, မဟာနိဒါနသုတၱန္, မဟာသတိပ႒ာနသုတၱန္, မာဂ႑ိယသုတၱန္, အရိယ၀ါသသုတၱန္, သမၼသသုတၱန္္္ေတြကို ေဟာၾကားခဲ့တယ္။ နာမည္အႀကီးဆံုးကေတာ့ မဟာသတိပ႒ာနသုတၱန္ပါ။ ကု႐ုတိုင္းဟာ ဥတုအဟာရမွ်တၿပီး တိုင္းသူျပည္သားေတြကလဲ စိတ္ခ်မ္းသာ ကိုယ္က်န္းမာလို႔ ဉာဏ္ပညာ ထက္ျမက္ၾကတဲ့အတြက္ သိမ္ေမြ႕နက္နဲလွတဲ့ မဟာသတိပ႒ာနသုတၱန္ႀကီးကို နားလည္သေဘာေပါက္ၾကတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဗုဒၶစာေပထဲမွာေတာ့ ကမၼာသဓမၼနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေၾကာင္းအရာ အေတာ္ မ်ားမ်ား႐ွိပါတယ္။ ယမုနာျမစ္ကမ္းနံေဘးက ေခတ္သစ္ ေဒလီၿမိဳ႕မွာ အႏၵိယအစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္မႈယႏၲရား တည္႐ွိေနသလို ဘာသာတရားေပါင္းစံု လႊမ္းၿခံဳတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြ အေျမာက္အမ်ား သမိုင္းမွတ္တိုင္အျဖစ္ တည္႐ွိေနပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အေသာကေက်ာက္စာတစ္ခုလဲ ပါတယ္။ ဒီေက်ာက္စာကို အေသာကဟာ ကု႐ုတိုင္း ကမၼာသဓမၼေဒသမွာ ေရးထုိးထားခဲ့တာလို႔ ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသနပညာ႐ွင္တို႔က သတ္မွတ္ထားၾကတယ္။ ဒီေက်ာက္စာမူကေတာ့ “အေသာကရဲ႕ အကၡရာမ်ား-၁ရ”ပါ။ ဒီေနရာေလးကို ခဏခဏ ေရာက္တယ္။ ေဒလီၿမိဳ႕က သမိုင္း၀င္ေနရာေတြထဲမွာ ျမန္မာေတြအေနနဲ႔ လြမ္းေမာဖြယ္ရာ အေကာင္းဆံုးေနရာေလးပါ။ ျမတ္ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ ႂကြေရာက္သီတင္းသံုးေတာ္မူခဲ့ၿပီး တရားေဒသနာေတာ္ေတြ ေဟာၾကားသြားခဲ့တဲ့ ေနရာမွာ ၿငိမ္းေအးသိမ္ေမြ႕တဲ့ ဓမၼဓာတ္ေတြ ပ်ံႏွံ႔ေနတယ္ဆိုတာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ေနရာေလးက ႐ိုး႐ိုးေလးပဲ။ ေ႐ႊေရာင္ေငြေရာင္ တေျပာင္ေျပာင္နဲ႔ မဟုတ္ဘူး။ လူေနရပ္ကြက္ထဲ ေရာက္ေနေတာ့ တခ်ိန္တုန္းက ဒီေနရာဟာ ေဒသခံေတြရဲ႕ တပိုတပါးသြားတဲ့ေနရာျဖစ္ေနလို႔ (Indianေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အဲဒီကိစၥကို အဆင္ေျပတဲ့ေနရာမွာ ႐ွင္းေလ့႐ွိတယ္။ တစ္ျခားႏိုင္ငံေတြအေၾကာင္းေတာ့ မသိဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ယွဥ္ရင္ေတာ့ သူတို႔က စံပဲ။) ဧည့္သည္ေတြ လာတဲ့အခါ ဗုဒၶါႏုႆတိ, ဓမၼာႏုႆတိ ကမၼ႒ာန္း မစီးျဖန္းႏိုင္ဘဲ ပဋိကူလသညာ ဘာ၀နာပြားမ်ားတဲ့ ေနရာျဖစ္ခဲ့တယ္။ အခုေတာ့…

  • Asoka Inscription,  History,  Quote

    အသောကရဲ့ အက္ခရာများ-၁၉

    အေသာကေက်ာက္စာေတြထဲမွာ စိတ္၀င္စားစရာ အေကာင္းဆံုး ေက်ာက္စာတစ္ခုလို႔ ဆိုႏိုင္တယ္။ ဒီေက်ာက္စာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စာတစ္ေစာင္ ေပတစ္ဖြဲ႕ ေရးထားၾကတာေတြ အမ်ားႀကီး။ ေနာက္မွ အက်ယ္တ၀င့္ ေရးတာေပါ့။ အခုေတာ့ အရင္ ေက်ာက္စာသန္႔သန္႔ပဲ ဖတ္ၾကည့္ပါအံုး။ပိယဒသိ လာဇာ မာဂေဓ သံဃံ အဘိ၀ါဒနံ အာဟာ။ အပါဗာဓတံ စ ဖာသု၀ဟာလတံ စာ။၀ိဒိေတ ေ၀ ဘံေတ အာ၀တေက ဟမာ ဗုဓသိ ဓံမသိ သံဃသီ တိ ဂါလေ၀ စ ပသာေဒ စ။ ဧ ေကစိ ဘံေတဘဂ၀တာ ဗုေဓန ဘာသိေတ သေ၀ ေသ သုဘာသိေတ ၀ါ ဧ စု ေခါ ဘံေတ ဟမိယာေယ ဒိေသယာ ေဟ၀ံ သဓံေမစိလဌိတီေက ေဟာသတီ တိ အလဟာမိ ဟကံ တံ ၀တေ၀။ ဣမာနိ ဘံေတ ဓံမပလိယာယာနိ ၀ိနယသမုကေသအလိယ၀သာနိ အနာဂတဘယာနိ မုနိဂါထာ ေမာေနယသူေတ ဥပတိသပသိေန ဧ စာ လုဃုေလာ-၀ါေဒ မုသာ၀ါဒံ အဓိဂိစ် ဘဂ၀တာ ဗုေဓန ဘာသိေတ ဧတာနိ ဘံေတ ဓံမပလိယာယာနိ ဣဆာမိကႎတိ ဗဟုေက ဘိခုပါေယ စာ ဘိခုနိေယ စာ အဘိခိနံ သုေနယု စာ ဥပဓာေလေယယု စာေဟ၀ံေမ၀ါ ဥပါသကာ စာ ဥပါသိကာ စာ။ ဧေတန ဘံေတ ဣမံ လိခါပယာမိ အဘိေဟတံ ေမ ဇာနံတူ တိ။ ပိယဒသီမည္ေသာ အေသာကမင္းၾတားႀကီးသည္ မဂဓတိုင္း အတြင္း႐ွိ သံဃာေတာ္မ်ားသို႔ ကပ္ေရာက္ဖူးေမွ်ာ္…

  • Asoka Inscription,  History,  Quote

    အသောကရဲ့ အက္ခရာများ-၁၈

    ေက်ာက္စာေတြ ဖတ္ရတာ ေမာေရာေပါ့။ ဒီတစ္ခါ တိုတို႐ွင္း႐ွင္းေလးပါ။ ဒါေပမယ့္ အသက္႐ွည္ေၾကာင္း နည္းလမ္းေကာင္းေတြပါတယ္။ေသ ေဟ၀ံ ေဒ၀ါနံပိေယအာဟ။ မာတာပိတိသု သုသူသိတ၀ိေယ။ ေဟ၀ေမ၀ ဂ႐ုတြ ျပေဏသု ျဒဟိ်တ၀်ံ။ သစံ၀တ၀ိယံ။ ေသ ဣေမ ဓံမဂုဏာ ပ၀တိတ၀ိယာ။ ေဟ၀ေမ၀ အံေတ၀ါသိနာအာစရိေယ အပစာယိတ၀ိေယ ဉာတိေကသု စ ကုယ(ထာ) ရဟံ ပ၀တိတ၀ိေယ။ဧသာ ေပါရာဏာ ပကိတီ ဒိဃာ၀ုေသ စ ဧသ ေဟ၀ံ ဧသ ကဋ၀ိေယ။စပေဍန လိခိတံ လိပိကရေဏ။ ထို႔ေၾကာင့္ မင္းတကာတုိ႔ ေလးစားခ်စ္ၾကည္အပ္ေသာ အေသာကမင္းၾတားႀကီး ဤသို႔ ျပန္ၾကားေတာ္မူေလၿပီ၊ အမိ အဘတို႔ စကားကို နားေထာင္လိုက္နာရာ၏။ ဤအတူပင္ ဆရာသမား, (အသက္အ႐ြယ္ ႀကီးသူတို႔ စကားကို လိုက္နာရာ၏။ အေဆြခင္ပြန္း, ခ်စ္ကၽြမ္း၀င္သူ, ေဆြမ်ိဳးဉာတိတို႔၌၎, ေက်းကၽြန္အေစခံ အမႈလုပ္အထိ၎ ေကာင္းစြာ က်င့္ရာ၏။ သတၱ၀ါတို႔ကို ညႇင္းဆဲးသတ္ျဖတ္ျခင္းကို မျပဳအပ္၊) စကားကို ေျဖာင့္မွန္စြာ ေျပာဆိုအပ္၏၊ ထုိသို႔အားျဖင့္ ဤတရား၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးကို ဤသို႔ လုိက္နာ က်င့္ေဆာင္ရာ၏၊ ဤသို႔လွ်င္ ဆရာသမား အေပၚ၌ တပည့္ေကာင္းသည္ က်ိဳးႏြံစြာ က်င့္ေဆာင္အပ္၏။ ေဆြညာသဂၤဟတို႔ အေပၚ၌လည္း (ေကာင္းစြာ က်င့္ရာ၏၊) ဤသည္ကား ေ႐ွးသူေဟာင္းစဥ္လာ က်င့္ႀကံလိုက္နာေသာ တရားလမ္းတည္း။(အေသာကမင္းတရားႀကီး၏ အေသာကေက်ာက္စာေတာ္-အ႐ွင္အာဒိစၥ၀ံသ) နတ္တို႔ခ်စ္ျမတ္ႏိုးေသာ မင္းႀကီး မိန္႔ေတာ္မူသည္မွာ–မိဖတို႔အား ႐ိုေသက်ိဳးႏြံရာ၏၊ ထိုနည္းတူစြာ သတၱ၀ါတို႔အား ေလးစာေသာ စိတ္ကို ရင့္သန္ေစရာ၏၊ အမွန္ကို ေျပာဆိုရာ၏။ ဤတရားေတာ္၏ ဂုဏ္တို႔ကို ျပန္႔ႏွံ႔ေစရာ၏။ထိုနည္းတူစြာ တပည့္တို႔သည္ ဆရာတို႔အား ႐ိုေသျမတ္ႏိုးရာ၏။ အေဆြအမ်ိဳးတို႔အားလည္း ေလ်ာက္ပတ္စြာ ျပဳစုရာ၏။ဤသည္တို႔သည္ကား အသက္ကို…

  • Asoka Inscription,  History,  Quote

    အသောကရဲ့ အက္ခရာများ-၁ရ

    “ႏႈတ္တစ္ရာ စာတစ္လံုး” ဆိုတဲ့စကားက တခါတေလ “စာတစ္လံုး ႏႈတ္တစ္ရာ” ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ဘီစီ ၃ရာစုက အေသာကေက်ာက္စာ တစ္လံုးတစ္ပါဒကို ပညာ႐ွင္ေတြ ေ၀ဖန္ေလ့လာသံုးသပ္ၾကတဲ့အခါ မတူညီတဲ့ အယူအဆေလးေတြကို ဘာသာျပန္ေတြ ဖတ္ၾကည့္ရင္ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေက်ာက္စာေတြကို မူတစ္ခုပဲ ႐ွာေတြ႕တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ ေနရာအႏွ႔႔ံမွာ မူအမ်ိဳးမ်ိဳး ေတြ႕ရတယ္။ ႐ွာမေတြ႕တာေတြလဲ အမ်ားအျပား ႐ွိႏိုင္တာပဲ။ ပဲ့႐ြဲ႕မႈန္၀ါးပ်က္စီးတာေတြလဲ႐ွိေတာ့ မူရင္းေက်ာက္စာေရးထိုးသူရဲ႕ သေဘာထားနဲ႔ ႏွီးေႏွာတိုက္ဆိုင္ဖို႔ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာ အႀကီးအက်ယ္ ႀကိဳးစားထားရမယ့္သေဘာကို အခုမွ မေတာက္တေခါက္နဲ႔ ေလ့လာမိတဲ့့ သူတစ္ေယာက္ကေတာင္ သေဘာေပါက္မိပါတယ္။ အင္း…ဒီေတာ့ ေ႐ွးက ပညာ႐ွင္ေတြ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့လို႔ ျဖစ္ထြန္းလာတဲ့ အသီးအပြင့္ေတြကို စားသံုးရအံုးမွာပါ။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာေတာ့ ကိုယ္တိုင္ စိုက္ပ်ိဳးခြင့္ ႀကံဳတဲ့အခါ အခြင့္အေရးကို လက္မလႊတ္နဲ႔ေပါ့။ သု၀ံဝဂိရီေတ အယပုတသ မဟာမာတာနံ စ ၀စေနန ဣသိလသိ မဟာမာတာ အာေရာဂိယံ ၀တ၀ိယာ ေဟ၀ံ စ ၀တ၀ိယာ ေဒ၀ါဏံပိေယ အာဏာပယတိ။အဓိကာနိ အဎါတိယာနိ ၀သာနိ ယ ဟကံ ဥပသေက ေနာ တု ေခါ ဗာဎံ ပကံေတ ဟုသံ ဧကံ သ၀ဆရံ။ သာတိေရေက တု ေခါ သံ၀ဆရံယံ မယာ သံေဃ ဥပယီေတ ဗာဎံ စ ေမ ပကံေတ။ ဣမိနာ စု ကာေလန အမိသာ သမာနာ မုနိသာ ဇံဗုဒီပသိမိသာ ေဒေ၀ဟိ။ ပကမသ ဟိ ဣယံ ဖေလ။ ေနာ ဟီယံ သေက် မဟာ ေတၸေန၀ ပါေပါတေ၀။ ကာမံတု ေခါ…

  • Asoka Inscription,  History,  Quote

    အသောကရဲ့ အက္ခရာများ (နောက်ဆက်တွဲ-၂)

    ကလိဂၤဟာ အေသာကသမိုင္းမွာ ထူးျခားတဲ့ ေနရာတစ္ခုပါ။ စစ္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတို႔ရဲ႕ ေမြးဖြားရာေဒသတစ္ခုလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေဒသမွာ အေသာကဘုရင္ဟာ ေက်ာက္စာ ႏွစ္ခု ေရးထိုးခဲ့တယ္။အေသာကရဲ႕ အကၡရာမ်ား (၁) ကေန (၁၄) အထိကို Ginar, Kalsi, Yerragudi, Sopara ၊ Shahbazarhi, Mansehra ေဒသေတြမွာ ေရးထိုးထားတာကို ေတြ႕ရေပမယ့္ Dhauliနဲ႔ Jaugada ေဒသႏွစ္ခုမွာေတာ့ (၁) ကေန (၁၀) အထိ, (၁၄), ၿပီးေတာ့ (၁၅)နဲ႔ (၁၆)ကို ေရးထိုးထားတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ (၁၅)နဲ႔ (၁၆)ကို သီးျခားေက်ာက္ေဆာင္စာလို႔ ေခၚၾကတယ္။ ကလိဂၤတိုင္းမွာ ေရးထိုးထားလို႔ ကလိဂၤေက်ာက္စာလို႔လဲ ေခၚၾကေသးတယ္။ မွတ္သားစရာ တစ္ခုက ကလိဂၤတိုင္းထဲမွာ ေရးထိုးထားတဲ့ ေက်ာက္စာေတြမွာ ကလိဂၤစစ္ပြဲအေၾကာင္း ေရးထားတဲ့ (၁၃) မပါတာပါပဲ။ စဥ္းစားစရာေပ့ါေနာ။ ကလိဂၤစစ္ပြဲအေၾကာင္းေတြကို ကလိဂၤတိုင္းမွာ ေက်ာက္စာေရးထိုးခဲ့မယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးအရ မိုက္မဲတဲ့ အျပဳအမူမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ (၁၃)ကို ခ်န္ထားခဲ့တာလို႔ အေသာကသမိုင္း ကၽြမ္းက်င္သူတစ္ခ်ိဳ႕က ဆိုၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အေသာကဓမၼကို ရာဇဓမၼလို႔ ေခၚၾကတာျဖစ္မယ္။ Kalinga Rock Edict (Dhauli) ခရီးထြက္ဖို႔ ျပင္ေနတာ အေတာ္ၾကာၿပီ။ ဘယ္မွလဲ မသြားျဖစ္ဘူး။ မသြားႏိုင္တာလဲပါတယ္။ ဒီႏွစ္ေဆာင္းတြင္းေတာ့ စိတ္ကူးထားတယ္။ အိႏၵိယတလႊားက အေသာကရဲ႕ အကၡရာေတြကို လိုက္လံဖတ္႐ႈဖို႔ပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ေက်ာက္စာေတြ ႐ွိတဲ့ေနရာကိုေတာ့ ေရာက္ဖူးၿပီးၿပီ။ နီေပါက “လုမၺိနီ”, အိႏၵိယက “ဗာရာဏသီ”နဲ႔ “ဆန္ခ်ီ”ပါ။ ပါကစၥတန္ကိုေတာ့ ဆရာသမားက သြားခိုင္းတာေတာင္ လံုၿခံဳေရးစိတ္မခ်တာနဲ႔ ေၾကာက္လို႔ မေရာက္ျဖစ္ဘူး။ အဟဲ..Indiana Jonesနဲ႔ေတာ့ နင္လားငါလားေပါ့။ နီးနီးနားနားမွာလဲ အေသာကေက်ာက္စာေတြ…