-
ဇမ္ဗုဒီပါ, ယမုနာနှင့် အသောကခြေရာများ (၄)
ေသတဝရဝါရေဏာ.ယံ ဂဇတေမာ။ သုဝဏၰပဗၺေတ ရဇတပဗၺေတ စရိတြာ၊ ဇမၺဳဒီပံ ပဒကၡိဏံ ကတြာ၊ ဒကၡိဏပႆံ ဖာေလတြာ၊ ကုစၧႎ ပဝိ႒သဒိေသာ။ ဆင္ျဖဴေတာ္ျမတ္ ေ႐ႊေငြေရာင္လ်ံ ေတာင္ျမင့္မိုရ္၌ က်င္လည္ ဇမၺဳဒိပ္ကၽြန္းကို လကၤ်ာရစ္လွည့္လည္ လကၤ်ာနံပါးကို ဖြင့္လွစ္ ဝမ္းၾကာတိုက္သို႔ သက္ဆိုက္သကဲ့သုိပင္တည္း။ ယမုနာျမစ္သည္ Kata Pathar႐ြာေလးမွ ၁၀ကီလိုမီတာနီးပါး ဆက္၍ စီးဆင္းသြားသည့္အခါ Kalsi႐ြာကို ေရာက္သည္။ Kalsiသည္ Uttarkhanျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ Dehradunမွ ၅၀Kmခန္႔ ေဝးသည္။ ေတာင္႐ိုးေလးေပၚ႐ွိ ႐ြာေလးသည္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားကဲ့သို႔ ဆူညံပြက္ေလာ႐ိုက္မေနဘဲ ၿငိမ္သက္ေနသည္။ ထူးထူးေထြေထြ ႐ွာေနစရာမလို။ ႐ြာေစ်းလမ္းနံေဘးတြင္ အေသာကေက်ာက္စာလမ္းညႊန္ ဆိုင္းဘုတ္ေထာင္ထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ လမ္းက်ဥ္းေလးအတိုင္း ဆင္းသြားရာ ေက်ာက္စာတိုက္ကို သပ္ရပ္သန္႔႐ွင္းေနေသာ ပန္းၿခံေလးအလယ္တြင္ ေတြ႕လိုက္ရသည္။ ေနရာေလးက ၿငိမ္းေအးသည္။ ေက်ာက္စာတိုက္ထဲတြင္ ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသနဌာနက တာဝန္ယူထိမ္းသိမ္းထားေသာ Kalsi Rock Edictဟု ေခၚၾကသည့္ ေက်ာက္စာႀကီး ႐ွိေနသည္။ Mr. Forrestက ၁၈၆၀တြင္ ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိခဲ့သည္။ ၁၉၁၂တြင္ ျပည္နယ္အစိုးရမွ ေက်ာက္စာတိုက္ေဆာက္လုပ္ေပးခဲ့သည္။ ေက်ာက္တုံးႀကီးသည္ အျမင့္ ၁၀ေပ အလ်ား ၁၀ေပ အနံ ၈ေပခန္႔႐ွိၿပီး အေ႐ွ႕ဘက္ျခမ္းႏွင့္ ဘယ္ဘက္ျခမ္းတို႔တြင္ ျဗဟၼဏီအကၡရာ၊ ပရာကရစ္ဘာသာျဖင့္ ေက်ာက္စာမ်ား ေရးထိုးထားသည္။ အမွတ္စဥ္ (၁)မွ (၁၄)အထိ ပါဝင္သည္ဟု အေသာကေက်ာက္စာ ပညာ႐ွင္မ်ားက ဆိုသည္။ (ေက်ာက္စာမူႏွင့္ ဘာသာျပန္မ်ား) ေက်ာက္စာတိုက္ထဲသို႔ ဝင္ၾကည့္၍ မရ။ မ်က္ႏွာစာကိုမူ ဖြြင့္ထား၍ ေက်ာက္တံုးႀကီးကို ေကာင္းစြာ ျမင္ရသည္။ ေက်ာက္တံုးႀကီး ေ႐ွ႕တြင္ ရပ္လ်က္ ေက်ာက္စာမ်ားကို ဖတ္ဖို႔ရန္ စိတ္ကူး မရ။ ေက်ာက္တံုးႀကီးေ႐ွ႕သို႔ ေရာက္ျဖစ္သည့္အေနအထားကိုပဲ…
-
အသောကခြေရာ (၅)
Indiaအေနာက္ေျမာက္ပိုင္း Uttarakhanျပည္နယ္ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ Dehradunနဲ႔ ကီလိုမီတာ ၅၀ ေဝးတဲ့ Kalsi႐ြာေလးမွာ အေသာကပဓာနေက်ာက္ေဆာင္စာ ႐ွိတယ္။ ဒီေနရာေလးကို သြားဖို႔ အာ႐ံုရေနတာ အေတာ္ ၾကာၿပီ။ Google Mapေပၚကေန ေဝ့ဝိုက္ၿပီး ၾကည့္ေနျဖစ္တာ အႀကိမ္ေပါင္း မနည္းေတာ့ဘူး။ ယမုနာျမစ္တစ္ေၾကာမွွာ အေသာကေက်ာက္စာေတြ အေတာ္ ေတြ႕ရတယ္။ ျမစ္ဖ်ားပိုင္းမွာ Kalsiေက်ာက္စာ၊ ျမစ္လယ္ပိုင္းမွာ Topraေက်ာက္စာတိုင္၊ Meerutေက်ာက္စာတိုင္၊ Dehil-Bahapurေက်ာက္စာ၊ ျမစ္ဆံုးပိုင္းမွာ Allahabad-Kosamေက်ာက္စာတိုင္ေတြပါ။ အေၾကာင္းညီၫြတ္မွပဲ Kalsiကို ေရာက္ျဖစ္ေတာ့တယ္။ ႐ြာေလးရဲ႕ ေစ်းလမ္းမေပၚက လမ္းၫႊန္ဆိုင္းဘုတ္ကိုသာ မေတြ႕ရင္ ႐ြာလည္ေနအံုးမွာ။ ေတာင္႐ိုးက ညႎဳ႕ညိဳ႕ ေဆာင္းဦးက ေအးေအး ေနျခည္က ႏုႏု ေက်ာက္စာတိုက္ေလးက ၿငိမ္ၿငိမ္ ဟိမဝႏၲာေတာင္ေျခပိုင္း Doonေတာင္ၾကားက Kalsi႐ြာနားမွာ စီးဆင္းေနတဲ့ ယမုနာျမစ္ရဲ႕ အေနာက္ဘက္ကမ္းမွာ ႐ွိေနတဲ့ အ႐ွည္ ၁၀ေပ၊ အျမင့္ ၁၀ေပ၊ အထု ၈ေပ႐ွိတဲ့ ေက်ာက္တံုးႀကီးကို ၁၈၆၀မွာ ႐ွာေတြ႕ခဲ့တယ္။ ၁၉၂၀မွာ ေက်ာက္စာတိုက္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး Archeological Survey of Indiaက ေစာင့္ေ႐ွာက္ထားတယ္။ ေက်ာက္တံုးႀကီးရဲ႕ အေ႐ွ႕ဘက္နဲ႔ ဘယ္ဘက္ျခမ္းေတြမွာ ေက်ာက္စာေတြကို ေရးထိုးထားတယ္။ ညာဘက္ျခမ္းမွာေတာ့ ဆင္႐ုပ္နဲ႔ အေျခမွာ “ဂဇတမ”လို႔ ေရးထြင္းထားတယ္။ A. Cunninghamရဲ႕ Inscriptions of Asokaစာအုပ္ထဲမွွာ ပါတဲ့ ေက်ာက္စာမူေတြကို ဒီေနရာက ရတယ္။ ျမန္မာနဲ႔ အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္အခ်ိဳ႕ကို ဖတ္လို႔ရေအာင္ အေသာကေျခရာမွာ လမ္းေၾကာင္းေတြ ေပးထားတယ္။ ယမုနာျမစ္ဖ်ားက ဒီေနရာေလးကို ေရာက္ျဖစ္ခဲ့တာ တကယ့္ကို ၾကည္ႏူးမိတယ္။ အေသာကေက်ာက္စာေတြကို ေလ့လာရင္း အေသာကေျခရာေနာက္လိုက္ရတာ အေတာ့္ကို အရသာ႐ွိတယ္။ ဇမၺဴဒိပ္မွာ အေသာကေျခရာခ်ထားခဲ့တာေတြက မ်ားလွေတာ့…