အိမ္ေ၀းသူမ်ားအတြက္ သႀကၤန္ကာလဟာ ငိုရမလို ရီရမလိုပါ။ လြမ္းလြမ္းေမာေမာနဲ႔ ပိုစ့္တင္တာ ခဏနားမလို႔ စိတ္ကူးျဖစ္တယ္။ ဒါနဲ႔ အေသာကေက်ာက္စာေတြ ႐ိုက္ရင္း ဒီစာေၾကာင္းေလးကို ေတြ႕ေတာ့ စိတ္ကူးေျပာင္းသြားေရာ။ သ ဗၾတ စ ဇနသ အ႒ံ ကေရာမိ အဟံ၊ ငါမင္းတရားျမတ္သည္ ေနရာတကာ အခါခပ္သိမ္းပင္ တိုင္းႏိုင္ငံသူမ်ား၏့ အက်ိဴးႏွင့္စပ္ေသာ ကိစၥကို ျပဳလုပ္အ့ံ။ ဒီလိုမ်ိဳး အပီအျပင္ ႀကံဳး၀ါးႏိုင္မွ ရာဇ-ဘုရင္မင္းတရားျမတ္။ေဒ၀ါနံ ပိေယာ ပိယဒသီ ရာဇာ ဧ၀ံ အာဟ, အတိကံတံ အံတရံ နဘူတပုု၀ံ သ၀ံ ကာလံ အထကံမံ ၀ါ ပဋိေ၀ဒနာ ၀ါ၊ ေသ မယာ ဧ၀ံ ကတံ, သ၀ံ ကာလံ အဒမာနသ ေမ အံေတ ၾသေရာဓနမွိ, ဂဘာဂါရမွိ, ၀ဇသိ စ ၀ိနီတမွိ စ ဥယာနမွိ စ သ၀ၾတ ပဋိေ၀ဒကာ ဌိတာ အဌံ ေမ ဇနသ အဌံ ပဋိေ၀ဒယံတု ေမ’တိ၊ သ ဗၾတ စ ဇနသ အ႒ံ ကေရာမိ အဟံ၊ ယံ ပိ စ ကႎ စိ မုခေတာ အာဏာပယာမိ သြယံ ဒါပကံ ဝါ သာဝါပကံ ဝါ, တံ ဝါ ပုန မဟာမာေတဟိ အတိယာယိေက အာေရာပိတံ ေဟာတိ, တာယ အထာယ ဝိဝါေဒါ ဝါ နိစ်ာတိ ဝါ သံေတာ ပရိသာယံ အနံတရိေယန ပဋိေ၀တဗ်ံ ေမ’တိ သဝၾတ…

ေက်ာက္စာေရာ ဘာသာျပန္ေတြေရာဆိုေတာ့ အေတာ္ မ်ားေနတယ္။ ဘာသာျပန္ကလဲ တစ္ခုဆို လံုေလာက္ၿပီလို႔ ထင္တာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး ဖတ္လို႔ရေအာင္ စုစုစည္းစည္းနဲ႔ လုပ္လိုက္တာ။ ဘာသာျပန္ၾကတဲ့ အခ်ိန္ေတြက မတူဘူးေလ။ ဘာသာျပန္သူေတြရဲ႕ အျမင္ေလးေတြလဲ ကြဲမွာပဲ။ တေန႔ကမွ အေသာကနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ ၂အုပ္ထပ္ရလို႔ ဘာသာျပန္ ၂မ်ိဳး ထပ္တိုးထားတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေက်ာက္စာေတြက အေတာ္ ႐ွည္တယ္။ အပိုင္း ၂ပိုင္းခြဲမွ အဆင္ေျပမယ္။ေဒ၀ါနံပိယ ပိယဒသီမင္း မိန္႔ၾကား၏။ ေကာင္းမႈကို ျပဳႏိုင္ခဲ၏။ ေကာင္းမႈ ျပဳသူသည္ ျပဳႏိုင္ခဲေသာအမႈကို ျပဳသည္မည္၏။ ငါသည္ ေကာင္းမႈမ်ားစြာ ျပဳခဲ့၏။ ထို႔အတူ ငါ၏သား, ေျမးတို႔ႏွင့္ ယင္းတုိ႔၏ အဆက္အႏြယ္တို႔သည္ ကမၻာပတ္လံုး ငါ၏နည္းတူ လိုက္နာျပဳလုပ္ၾကပါေသာ္ ေကာင္းမႈျပဳသည္မည္လိမ့္မည္။ ငါ၏ စကား အနည္းအပါးမွ်ပင္ ဖ်က္ဆီးသူသည္ မေကာင္းမႈျပဳသည္ မည္လိမ့္မည္။ မေကာင္းမႈကိုကား ျပဳလြယ္ၾက၏။ေ႐ွးအခါကမူ ဓမၼမဟာမတၱေခၚ တရားေရးအမတ္ မ႐ွိခဲ့ဘူး။ ငါ အဘိသိက္ခံ၍ ၁၃-ႏွစ္ေျမာက္၌ ဓမၼမဟာမတၱကို ခန္႔ထား၏။ ယင္းအမတ္ႀကီးတို႔သည္ ဂိုဏ္းဂဏအားလံုးတို႔၌ တရားတည္ေစရန္, တရားတိုးပြားေစရန္, တရားက်င့္ေဆာင္ၾကေစရန္ႏွင့္ ေယာန, ကေမၺာဇ, ဂႏၶာရ, ရ႒ိက, ပိထိနိကတိုင္းမ်ားႏွင့္ တပါးေသာ အပရႏၲတိုင္းတို႔၏ စီးပြားခ်မ္းသာျဖစ္ေစရန္ ေဆာင္႐ြက္လ်က္႐ွိၾက၏။ထိုအမတ္တို႔သည္ သူခစား, အ႐ွင္သခင္, ပုဏၰား, သူေဌး, အားကိုးရာမဲ့သူ, အိုမင္းမစြမ္းသူတို႔၏ စီးပြားခ်မ္းသာႏွင့္ တရားက်င့္သူတို႔ ေဘးမေရာက္ေစရန္ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္လ်က္႐ွိၾက၏။ထိုအမတ္တို႔သည္ သားသမီး အၿခံအရံမ်ားသူ, မင္းမႈထမ္းခဲ့ဘူးသူ,အိုမင္းမစြမ္းသူတို႔ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ကြပ္မ်က္ျခင္းမွ လြတ္ကင္း၍ အေႏွာက္အယွက္မ႐ွိ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ရၾကေစရန္ ေဆာင္႐ြက္လ်က္႐ွိၾက၏။ထိုအမတ္တို႔သည္ ဤျပည္၌၎, အျပင္အပၿမိဳ႕မ်ား၌၎, ငါ၏ နန္းတြင္း၌၎, ငါ၏ ညီ, အကို, အမ,ႏွမတို႔…

သုကရာနိ အသာဓူနိ၊ အတၱေနာ အဟိတာနိ စ။ ယံ ေ၀ ဟိတၪၥ သာဓုၪၥ၊ တံ ေ၀ ပရမဒုကၠရံ။ ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းေတြကို ျပဳလုပ္ဖို႔ လြယ္ကူ၏။ ေကာင္းရာေကာင္းေၾကာင္းေတြကို ျပဳလုပ္ဖို႔ အလြန္ ခက္၏။ “ဓမၼပဒ”ထဲက ဂါထာေလးတစ္ပုဒ္။ ႐ွင္း႐ွင္းေလး။ အေသာကေက်ာက္စာေတြမွာလဲ အဲဒီလို သေဘာတရားေတြ ပါေနလို႔ “အေသာကဓမၼ”လို႔ ေခၚၾကတယ္။ေဒ၀ါနံ ပိေယာ ပိယဒသိ ရာဇာ ဧ၀ံ အာဟ, ကလာဏံ ဒုကရံ ေယာ အာဒိကေရ ကလာဏသ, ေသာ ဒုကရံ ကေရာတိ၊ ေသ မယာ ဗဟံု ကလာဏံ ကတံ၊ တံ ေယ မမ ပုၾတာ စ ေပါၾတာစ ပေပါၾတာ စ, ေတဟိ ေယ အပစာ အဆံတိ, အာ၀ ကပံ, တထာ ေယ အႏု၀တိ သံတိ, တထာ ေတ သုကတံ ကဗံတိ၊ ေယ တု ဧကေဒသံ ပိ ဟာပယိသံတိ, ေသ ဒုကဋံ ကဗံတိ၊ သုကရံ ဟိ ပါေပဟိ နာမ သုပဒါလေယ၊ ေသ အတိကံတံ အံတရံ န ဘူတပု၀ံ ဓံမ-မဟာမာတာ နာမ၊ ေသ မယာ ေတဒသ၀သာ ဘိသိေတန (ေမ) ဓံမ-မဟာမတာ နာမ ကတာ၊ ေတ သ၀-ပါသံေဍသု ဗ်ာပတာ, ဓံမာ’ဓိဌာနာယ စ ဓံမ၀ဎိယာ ဟိတ-သုခါယ စ။ဓံမ-ယုတာ စ ေယာန-ကံ ေဗာဇ-ဂံဓာရာနံ ရ႒ီက-ပိထိနိကာနံ ေယ စာ’ပိ…

ဘီစီ ၆ရာစုမွာ ျမတ္ဗုဒၶက ဒီစကားကို ေျပာခဲ့တယ္…“အာဟၪ ၦံ အမတဒုႏၵဳဘိ ံ”“အၿမိဳက္နိဗၺာန္စည္ႀကီးကို တီးခတ္ပါအံ့” ဘီစီ ၃ရာစုေရာက္ေတာ့ အေသာကဘုရင္က ဒီေက်ာက္စာထဲမွာ ဒီလို ေရးခဲ့ျပန္တယ္…“ေဘလိေဃာေသာ အေဟာ ဓံမေဃာေသာ”“တိိုက္စည္သံသည္ တရားစည္သံ ျဖစ္လာခဲ့ေလၿပီ” ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေ႐ွး႐ႈသည့္သံစဥ္မ်ားေပတည္း…။၁။ အတိကံတံ အံတလံ ဗဟုနိ ၀သသတာနိ ံ ၀ဓိေတ၀ါ ပါနာလံေဘ ၀ိဟိသာ စာ ဘုတာနံ နာတိနံ အသံပတိပတိ သမန ဗံဘနာနံ အသံပဋိပတိ။ ေသ အဇာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိေန လာဇိေန ဓံမစလေနနာ ေဘလိေဃာေသာ အေဟာ ဓံမေဃာေသာ ၀ိမနဒသနာ။၂။ ဟထိနိ အဂိကံဓာနိ အံနာနိ စာ ဒိ၀်ာနိ လုပါနိ ဒသယိတု ဇနသ။ အာဒိေသာ ဗဟုဟိ ၀သသေတဟိ နာ ဟုတပုလုေ၀ တာဒိေသ အဇာ ၀ဎိေတ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိေန လာဇိေန ဓံမႏုသာထိေယ အနာလံေဘ ပါနာနံ အ၀ိဟိသာ ဘုတာနံ နာတိသု။၃။ သံပဋိပတိ ဗံဘနသမနာနံ သံပဋိပတိ မာတာ ပိတိသု သုသုသာ။ ဧေသ စာ အံေန စာ ဗဟု၀ိေဓ ဓံမစလေန ၀ဓိေတ။ ၀ဓိယိသတိ ေစ၀ါ ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိလာေဇ ဣမံ ဓံမစလနံ။ ပုတ စ ကံ နတာေလ စာ ပနာတိက်ာ စာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိေန လာဇိေန။၄။ ပ၀ဎယိသံတိ ေစ၀ ဓံမစလနံ ဣမံ အာ၀ကပံ ဓံမသိ…

မဟာ၀ံသက်မ္းမွာ အေသာကဘုရင္ရဲ႕ အမည္နာမကို ႐ိုး႐ိုးေလး ႐ွင္းျပထားတယ္။ စ႑ာေသာေကာတိ ဉာယိတၳ၊ ပုေဗၺ ပါေပန ကမၼဳနာ။ဓမၼာေသာေကာတိ ဉာယိတၳ၊ ပစၦာ ပုေညန ကမၼဳနာ။“ေ႐ွးက ျပဳခဲ့တဲ့ မေကာင္းမႈေၾကာင့္ စ႑ာေသာကလို႔ နာမည္ႀကီးခဲ့ေပမယ့္ ေနာင္မွာ ျပဳခဲ့တဲ့ ေကာင္းမႈေၾကာင့္ပဲ ဓမၼာေသာကလို႔ နာမည္ရခဲ့တယ္။” “Candasoka (the wicked Asoka) was he called in earlier times, by reason of his evil deeds; he was known as Dhammäsoka (the pious Asoka) afterwards because of his pious deeds.”(The Great Chronicle of Lanka-Wilhelm Geiger) အေသာကေက်ာက္စာေတြမွာေတာ့ “ေဒ၀ါနံ ပိယ အေသာက, ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိ ရာဇာ, ပိယဒသိ လာဇာ မာဂေဓ, ေဒ၀ါနံ ပိေယ ” ဆိုၿပီး ထီးသံုးနန္းသံုးဘြဲ႕ေတာ္ေတြကို ေရးထိုးထားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အေသာကဆိုတဲ့ အမည္ကိုေတာ့ ေက်ာက္စာတစ္ခုမွာပဲ ေတြ႕တယ္။ ဒါက အေတာ္ အေရးႀကီးတာ။ သမိုင္းေလ့လာသူေတြက အကၡရာေတြ ၾကည့္ၿပီး ဘယ္သူဘယ္၀ါ ပံုေဖာ္ရတာ။ ေ႐ွးက လက္နဲ႔ ေရးထားတာေတြကို ေနာက္မွ ေျခနဲ႔ လိုက္ဖ်က္ေနလို႔ ရတာ မဟုတ္ဘူးေလ။ ၁။ ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိ လာဇာ ေဟ၀ံ အာဟာ။၂။ ဒု၀ါဍသ-၀သာဘိေတန ေမ ဣယံ အာနပယိေတ၊ သ၀တာ ၀ိဇိတသိ မမ…

H.G. Wellsက “ The Outline of History ”မွာ ဒီလို ဆိုထားတယ္…“Amidst the ten thousands of names of monarchs that crowd the columns of history, their majesties and graciousnesses and serenities and royal highnesses and the like, the name of Asoka shines, shines almost alone, like a star.”ပါရဂူက “ ပိယဒႆီ ”မွာ ဒီလို ႐ွင္းျပတယ္…“သမိုင္းစာမ်က္ႏွာတြင္ ေနရာအျပည့္ယူထားသည့္ ဘုရင္ဧကရာဇ္ ေထာင္ေသာင္းမ်ားစြာထဲတြင္ ဘုရင္အေသာက၏ အမည္နာမသည္ တစ္လံုးတည္း ထြန္းေတာက္ေနသည့္ ၾကယ္တာရာႏွင့္ ပမာတူသည္။” ဘုရင္အေသာက ဘယ္လိုမ်ား ထြန္းေတာက္ေနသလဲဆိုတာေတာ့ အကၡရာေတြမွာ ေျခရာခံ လိုက္ၾကည့္ရမွာပဲ။၁။ သ၀တ ၀ိဇိတသိ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယ ဒသိသာ လာဇိေန ေယ စ အံတာ အထာ ေစာဍာ ပံဍိယာ သာတိယပုေတာ ေကလလ ပုေတာ တံဗပံနိ။၂။ အံတိေယာေဂ နာမ ေယာနလာဇာ ေယ စာ အံေန တသာ အံတိေယာဂသာ သာမံတာ လာဇာေနာ သ၀တာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိသာ လာဇိေန ဒုေ၀ စိကိသကာ ကဋာ မႏုသစိကိသာ စာ ပသုစိကိသာ စာ။ ၾသသဓာနိ မႏုေသာပဂါနိ စာ ပေသာပဂါနိ စ…

အေသာကေက်ာက္စာေတြကို ဖတ္ဖို႔မွတ္ဖို႔ေလ့လာဖို႔ ႀကိဳးစားေနရင္း ဘာသာျပန္ေတြကို လက္လွမ္းမွီသမွ် စုစည္းျဖစ္တယ္။ ဘီစီ ၃ရာစုမွာ ေရးထိုးထားတဲ့ ေက်ာက္စာေတြ စာေပမွတ္တမ္းတင္တဲ့သူေတြရဲ႕ လက္ထဲကို ေအဒီ ၁၈ရာစု အလယ္ေလာက္မွာ စတင္ေရာက္႐ွိခဲ့ၿပီး ၁၉ရာစု အစပိုင္းက်မွ ဖတ္လို႔ရသတဲ့။ ကံေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာရမယ္။ အခုေတာ့ ေ႐ွးပညာ႐ွင္ေတြရဲ႕ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ဘုရင္အေသာကရဲ႕ အကၡရာေတြ လက္တကမ္းမွာ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီအထဲက တစ္ခုကို စၿပီး ျမည္းၾကည့္ရေအာင္…။၁။ဣယံ ဓမၼလိပိ ေဒ၀ါနံ ပိေယနာ ပိယဒသိနာ ေလခိတာ။ ဟိဒါ နာကိဆိ ဇိေ၀ အာလဘိတု ပေဇာဟိတ၀ိေယ။၂။ ေနာ ပိ စာ သမာေဇ ကဋ၀ိေယ။ ဗဟုကာ ဟိ ေဒါသာ သမာဇသာ ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသီ လာဇာ ဒခတိ။ အထိ ပိ စာ ဧကတိယာ သမာဇ သာဓုမတာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိသာ လာဇိေန။၃။ ပုေလ မဟာနသသိ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိသာ လာဇိေန အႏုဒိ၀သံ ဗဟုနိ ပါနသဟသာနိ အာလဘိယိသု သုပဌာေယ။ ေသ ဣဒါနိ ယဒါ ဣယံ ဓံမလိပိ ေလခိတာ တဒါ တိ ံနိ ေယ၀ါ ပါနာနိ အာလဘိယံတိ။၄။ ဒုေ၀ မဇုလာ ဧေက မိေဂ။ ေသ ပိ စ မိေဂ ေနာ ဓုေ၀။ ဧတာနိ ပိ စ တိနိ ပါနာနိ ေနာ အာလဘိယိသံတိ။ မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္၍႕ ပိယဒႆီဟု…