ဘီစီ ၆ရာစုမွာ ျမတ္ဗုဒၶက ဒီစကားကို ေျပာခဲ့တယ္…“အာဟၪ ၦံ အမတဒုႏၵဳဘိ ံ”“အၿမိဳက္နိဗၺာန္စည္ႀကီးကို တီးခတ္ပါအံ့” ဘီစီ ၃ရာစုေရာက္ေတာ့ အေသာကဘုရင္က ဒီေက်ာက္စာထဲမွာ ဒီလို ေရးခဲ့ျပန္တယ္…“ေဘလိေဃာေသာ အေဟာ ဓံမေဃာေသာ”“တိိုက္စည္သံသည္ တရားစည္သံ ျဖစ္လာခဲ့ေလၿပီ” ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေ႐ွး႐ႈသည့္သံစဥ္မ်ားေပတည္း…။၁။ အတိကံတံ အံတလံ ဗဟုနိ ၀သသတာနိ ံ ၀ဓိေတ၀ါ ပါနာလံေဘ ၀ိဟိသာ စာ ဘုတာနံ နာတိနံ အသံပတိပတိ သမန ဗံဘနာနံ အသံပဋိပတိ။ ေသ အဇာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိေန လာဇိေန ဓံမစလေနနာ ေဘလိေဃာေသာ အေဟာ ဓံမေဃာေသာ ၀ိမနဒသနာ။၂။ ဟထိနိ အဂိကံဓာနိ အံနာနိ စာ ဒိ၀်ာနိ လုပါနိ ဒသယိတု ဇနသ။ အာဒိေသာ ဗဟုဟိ ၀သသေတဟိ နာ ဟုတပုလုေ၀ တာဒိေသ အဇာ ၀ဎိေတ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိေန လာဇိေန ဓံမႏုသာထိေယ အနာလံေဘ ပါနာနံ အ၀ိဟိသာ ဘုတာနံ နာတိသု။၃။ သံပဋိပတိ ဗံဘနသမနာနံ သံပဋိပတိ မာတာ ပိတိသု သုသုသာ။ ဧေသ စာ အံေန စာ ဗဟု၀ိေဓ ဓံမစလေန ၀ဓိေတ။ ၀ဓိယိသတိ ေစ၀ါ ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိလာေဇ ဣမံ ဓံမစလနံ။ ပုတ စ ကံ နတာေလ စာ ပနာတိက်ာ စာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိေန လာဇိေန။၄။ ပ၀ဎယိသံတိ ေစ၀ ဓံမစလနံ ဣမံ အာ၀ကပံ ဓံမသိ…

မဟာ၀ံသက်မ္းမွာ အေသာကဘုရင္ရဲ႕ အမည္နာမကို ႐ိုး႐ိုးေလး ႐ွင္းျပထားတယ္။ စ႑ာေသာေကာတိ ဉာယိတၳ၊ ပုေဗၺ ပါေပန ကမၼဳနာ။ဓမၼာေသာေကာတိ ဉာယိတၳ၊ ပစၦာ ပုေညန ကမၼဳနာ။“ေ႐ွးက ျပဳခဲ့တဲ့ မေကာင္းမႈေၾကာင့္ စ႑ာေသာကလို႔ နာမည္ႀကီးခဲ့ေပမယ့္ ေနာင္မွာ ျပဳခဲ့တဲ့ ေကာင္းမႈေၾကာင့္ပဲ ဓမၼာေသာကလို႔ နာမည္ရခဲ့တယ္။” “Candasoka (the wicked Asoka) was he called in earlier times, by reason of his evil deeds; he was known as Dhammäsoka (the pious Asoka) afterwards because of his pious deeds.”(The Great Chronicle of Lanka-Wilhelm Geiger) အေသာကေက်ာက္စာေတြမွာေတာ့ “ေဒ၀ါနံ ပိယ အေသာက, ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိ ရာဇာ, ပိယဒသိ လာဇာ မာဂေဓ, ေဒ၀ါနံ ပိေယ ” ဆိုၿပီး ထီးသံုးနန္းသံုးဘြဲ႕ေတာ္ေတြကို ေရးထိုးထားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အေသာကဆိုတဲ့ အမည္ကိုေတာ့ ေက်ာက္စာတစ္ခုမွာပဲ ေတြ႕တယ္။ ဒါက အေတာ္ အေရးႀကီးတာ။ သမိုင္းေလ့လာသူေတြက အကၡရာေတြ ၾကည့္ၿပီး ဘယ္သူဘယ္၀ါ ပံုေဖာ္ရတာ။ ေ႐ွးက လက္နဲ႔ ေရးထားတာေတြကို ေနာက္မွ ေျခနဲ႔ လိုက္ဖ်က္ေနလို႔ ရတာ မဟုတ္ဘူးေလ။ ၁။ ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိ လာဇာ ေဟ၀ံ အာဟာ။၂။ ဒု၀ါဍသ-၀သာဘိေတန ေမ ဣယံ အာနပယိေတ၊ သ၀တာ ၀ိဇိတသိ မမ…

H.G. Wellsက “ The Outline of History ”မွာ ဒီလို ဆိုထားတယ္…“Amidst the ten thousands of names of monarchs that crowd the columns of history, their majesties and graciousnesses and serenities and royal highnesses and the like, the name of Asoka shines, shines almost alone, like a star.”ပါရဂူက “ ပိယဒႆီ ”မွာ ဒီလို ႐ွင္းျပတယ္…“သမိုင္းစာမ်က္ႏွာတြင္ ေနရာအျပည့္ယူထားသည့္ ဘုရင္ဧကရာဇ္ ေထာင္ေသာင္းမ်ားစြာထဲတြင္ ဘုရင္အေသာက၏ အမည္နာမသည္ တစ္လံုးတည္း ထြန္းေတာက္ေနသည့္ ၾကယ္တာရာႏွင့္ ပမာတူသည္။” ဘုရင္အေသာက ဘယ္လိုမ်ား ထြန္းေတာက္ေနသလဲဆိုတာေတာ့ အကၡရာေတြမွာ ေျခရာခံ လိုက္ၾကည့္ရမွာပဲ။၁။ သ၀တ ၀ိဇိတသိ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယ ဒသိသာ လာဇိေန ေယ စ အံတာ အထာ ေစာဍာ ပံဍိယာ သာတိယပုေတာ ေကလလ ပုေတာ တံဗပံနိ။၂။ အံတိေယာေဂ နာမ ေယာနလာဇာ ေယ စာ အံေန တသာ အံတိေယာဂသာ သာမံတာ လာဇာေနာ သ၀တာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိသာ လာဇိေန ဒုေ၀ စိကိသကာ ကဋာ မႏုသစိကိသာ စာ ပသုစိကိသာ စာ။ ၾသသဓာနိ မႏုေသာပဂါနိ စာ ပေသာပဂါနိ စ…

အေသာကေက်ာက္စာေတြကို ဖတ္ဖို႔မွတ္ဖို႔ေလ့လာဖို႔ ႀကိဳးစားေနရင္း ဘာသာျပန္ေတြကို လက္လွမ္းမွီသမွ် စုစည္းျဖစ္တယ္။ ဘီစီ ၃ရာစုမွာ ေရးထိုးထားတဲ့ ေက်ာက္စာေတြ စာေပမွတ္တမ္းတင္တဲ့သူေတြရဲ႕ လက္ထဲကို ေအဒီ ၁၈ရာစု အလယ္ေလာက္မွာ စတင္ေရာက္႐ွိခဲ့ၿပီး ၁၉ရာစု အစပိုင္းက်မွ ဖတ္လို႔ရသတဲ့။ ကံေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာရမယ္။ အခုေတာ့ ေ႐ွးပညာ႐ွင္ေတြရဲ႕ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ဘုရင္အေသာကရဲ႕ အကၡရာေတြ လက္တကမ္းမွာ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီအထဲက တစ္ခုကို စၿပီး ျမည္းၾကည့္ရေအာင္…။၁။ဣယံ ဓမၼလိပိ ေဒ၀ါနံ ပိေယနာ ပိယဒသိနာ ေလခိတာ။ ဟိဒါ နာကိဆိ ဇိေ၀ အာလဘိတု ပေဇာဟိတ၀ိေယ။၂။ ေနာ ပိ စာ သမာေဇ ကဋ၀ိေယ။ ဗဟုကာ ဟိ ေဒါသာ သမာဇသာ ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသီ လာဇာ ဒခတိ။ အထိ ပိ စာ ဧကတိယာ သမာဇ သာဓုမတာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိသာ လာဇိေန။၃။ ပုေလ မဟာနသသိ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိသာ လာဇိေန အႏုဒိ၀သံ ဗဟုနိ ပါနသဟသာနိ အာလဘိယိသု သုပဌာေယ။ ေသ ဣဒါနိ ယဒါ ဣယံ ဓံမလိပိ ေလခိတာ တဒါ တိ ံနိ ေယ၀ါ ပါနာနိ အာလဘိယံတိ။၄။ ဒုေ၀ မဇုလာ ဧေက မိေဂ။ ေသ ပိ စ မိေဂ ေနာ ဓုေ၀။ ဧတာနိ ပိ စ တိနိ ပါနာနိ ေနာ အာလဘိယိသံတိ။ မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္၍႕ ပိယဒႆီဟု…