အသောကရဲ့ အက္ခရာများ-၂၃

– ေဒ၀ါနံပိေယ ပိယဒသိ လာဇ ေဟ၀ံ အာဟာ။ သဍဳ၀ီသတိ၀သ-
– အဘိသေတန ေမ ဣယံ ဓမလိပိ လိခါပိတာ လာဇူကာ ေမ
– ဗဟူသု ပါနသတသဟေသသု ဇနသိ အာယတာ ေတသံ ေယ အဘိဟာေလ ၀ါ
– ဒံေဍ ၀ါ အတပတိေယ ေမ ကေဋ။ ကႎေတ။ လဇူကာ အသြထ အဘီတာ
– ကံမာနိ ပ၀တေယ၀ူ ဇနသ ဇာနပဒသာ ဟိတသုခံ ဥပဒေဟ၀ူ
– အႏုဂဟိေန၀ု စာ။ သုခီယနဒုခီယနံ ဇာနိသံတိ ဓံမယုေတန စ
– ၀ိေယာ၀ဒိသံတိ ဇနံ ဇာနပဒံ၊ ကႎတိ၊ ဟိဒတံ စ ပါလတံ စ
– အာလာဓေယ၀ူ တိ။ လဇူကာ ပိ လဃံတိ ပဋိစလိတေ၀ မံ ပုလိသာနိ ပိ ေမ
– ဆံဒံနာနိ ပဋိစလိသံတိ ေတ ပိ စ ကာနိ ၀ိေယာ၀ဒိသံတိ ေယန မံ လဇူကာ
– စဃံတိ အာလာဓယိတေ၀။ အထာ ဟိ ပဇံ ၀ိယတာေယဇာတိေယ နိသိဇိတု
– အသြေထ ေဟာတိ။ ၀ိယတ ဓာတိ စဃတိ ေမ ပဇံ သုခံ ပလိဟဋေ၀၊
– ေဟ၀ံ မမာ လဇူကာ ကဋာ ဇာနပဒသ ဟိတသုခါေယ။ ေယန ဧေတ အဗီတာ
– အသြထ သံတံ အ၀ိမနာ ကံမာနိ ပ၀တေယ၀ူ တိ ဧေတန ေမ လဇူကာနံ
– အဘီဟာေလ ၀ ဒံေဋ ၀ါ အတပတိေယ ကေဋ။ ဣဆိတ၀ိေယ ဟိ ဧသာ၊ ကႎတိ။
– ၀ိေယာဟာလသမတာ စ သိယ ဒံဍသမတာ စာ။ အ၀ ဣေတ ပိ စ ေမ အာ၀ုတိ။
– ဗံဓနဗဓာနံ မုနိသာနံ တီလိတဒံဍာနံ ပတ၀ဓာနံ တႎနိ ဒိ၀သာနိ ေမ
– ေယာေတ ဒႎေန။ နာတိကာ ၀ ကာနိ နိစ်ပယိသံတိ ဇိ၀ိတာေယ တာနံ
– နာသံတံ ၀ါ နိစ်ပယိတာ ဒါနံ ဒါတံတိ ပါလတိကံ ဥပ၀ါသံ ၀ ကဆံတိ
– ဣဆာ ဟိ ေမ။ ေဟ၀ံ နိလုဓသိ ပိ ကာလသိ ပါလတံ အာလာဓေယ၀ူ တိ ဇနသ စ
– ၀ဓတိ ၀ိ၀ိေဓ ဓံမစလေနသံယေမ ဒါနသ ၀ိဘာေဂ တိ။

မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္၍ ပိယဒႆီဟု ၀ွ႔ဲခ်ီ ခပ္ႏွိပ္ အ႐ွင္မဟာကႆပ မေထရ္ျမတ္၏႔ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ကို ခံယူ-ရ႐ွိေသာ အေသာကမင္းၾတားျမတ္ႀကီး ဤသို႔ မိန္႔ျပန္ထား႐ွိေတာ္မူၿပီ၊ — ငါ မင္းျမတ္အဘိသိက္ သြန္း၍႕ ၂၆ႏွစ္႐ွိေတာ္မူေသာ္, ဤတရား ေက်ာက္စာေတာ္ကို ေရးသား ထား႐ွိေစေတာ္မူအပ္၏၊ သိန္းေပါင္း မ်ားစြာေသာ တိုင္းေန ျပည္သူတို႔ အေပၚ၌ ငါမင္းျမတ္၏့ ကိုယ္စား အုပ္ခ်ဳပ္ စီမံေသာ ဘုရင္ခံ အေပါင္းတို႔သည္ တိုင္းေန ျပည္သူ ဗိုလ္လူအေပါင္းႏွင့္ ပတ္သက္ စပ္ဆိုင္ၾကကုန္သည္၊ ထို တိုင္းေန ျပည္သူတို႔၏့ တရားမႈခင္း ကိစၥ၌ ျဖစ္ေစ, ရာဇ၀တ္ မႈခင္း ကိစၥ၌ ျဖစ္ေစ, အျပစ္ဒဏ္ ထားျခင္းကိစၥ၌ ျဖစ္ေစ ငါမင္းျမတ္ ကိုယ္တိုင္ အပိုင္-အစိုး တိုက္႐ိုက္ ျပဳလုပ္စီမံ ေဆာင္႐ြက္ေတာ္မူခဲ့ေသာ္, ငါမင္းျမတ္၏့ ကိုယ္စားေတာ္စား စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ဘုရင္ခံ အေပါင္းတို႔သည္ မည္သို႔ ႐ွိကုန္လိမ့္နည္း?။
(ငါမင္းၾတား၏့ ကိုယ္စားေတာ္ ဘုရင္ခံ အမွဴး႐ွိ အစိုးရ အဖြဲ႕၏့) စီးပြားမဲ့ အလုပ္တို႔ပင္ ျဖစ္ကုန္အံ့ေလာ? (သို႔မဟုတ္) တိုင္းျပည္သူ တိုင္းျပည္သားတို႔၏့ ၎, ဇနပုဒ္-တိုင္းသားတို႔၏့ ၎ စီးပြား ခ်မ္းသာကို ပင္ ျဖစ္ေစကုန္အံ့ေလာ? ၿခီးေျမႇာက္ေထာက္ပ့ံျခင္း ပင္ ျဖစ္ကုန္အ့ံေလာ?၊ ခ်မ္းသာ ဆင္းရဲး ၂-မ်ိဳးကိုပင္ ျဖစ္ေစကုန္လတၱံ႕၊ စင္စစ္ ဆိုေသာ္ကား တရား မွန္တိုင္း ျပဳက်င့္ခဲ့မူ, တိုင္းဖ်က္ ျပည္ဖ်က္ ခိုးသား ဒါးျမမ်ား မပြားစီး မေပၚေပါက္ ႐ွိကုန္လတၱံ႕၊ မည္သို႔ မဆို, တုိင္းသူျပည္သားကို၎, ဇနပုဒ္ကို၎ မည္သို႔အားျဖင့္ ဤပစၥကၡက်ိဳး, တမလြန္က်ဳိးကို နစ္သက္ေစကုန္ ရာမည္နည္းဟု ငါ မင္းျမတ္၏့ ကိုယ္စားေတာ္ပြား ဘုရင္ခံ အေပါင္းတို႔က ငါ မင္းျမတ္ အေပၚ၌ ေထာက္ပ့ံကူညီ၍ ျပဳစုရန္ (၀တ္တရားေၾကာင္း) ဆင္ျခင္ဖြယ္ ျဖစ္ကုန္၏။
ငါ မင္းျမတ္၏့ အပါးေတာ္ၿမဲး မွဴးေတာ္ မတ္ေတာ္တို႔သည္ လည္း ငါမင္းျမတ္၏ အလိုဆႏၵေတာ္ကို လိုက္နာ၍႕ မက်င့္ၾကကုန္လတၱံ႕, ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ငါ မင္းတရား၏့ ဘုရင္ခံ အေပါင္းကိုလည္း မႏွစ္သက္ ေစႏိုင္ကုန္ရာ၊ ထိုစကား ထင္႐ွားစြာ၏, တတ္သိ-လိမ္မာေသာ ႏုိ႔ထိမ္းထံ သားငယ္ကို စြန္႔လႊတ္ အပ္ႏွင္းျခင္းသည္ ထိုသားငယ္၏့ အက်ိဳး-စီးပြားအတြက္ ျဖစ္သကဲ့သို႔ ၎, ထိုသို႔ အပ္ႏွင္းျခင္းေၾကာင့္ ထိုႏို႔ထိန္းကလည္း ထိုသားငယ္ကို ခ်မ္းသာစြာ ႀကီးပြားေအာင္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ ထိန္းသိမ္းရန္ စြန္႔လႊတ္ အပ္ႏွင္းေပးသည္ တကားဟု ယံုၾကည္သကဲ့သို႔ ၎, ထို႔အတူပင္လွ်င္ ငါဧကရာဇ္ မင္းျမတ္သည္ တိုင္းသား ျပည္သူ၏့ ခ်မ္းသာ အတြက္, ငါ ဧကရာဇ္ မင္းျမတ္ ကိုယ္ေတာ္စား လိမ္မာ ေရးျခားေသာ ဘုရင္ခံ မင္း အေပါင္းအား အေရး လႊဲအပ္- ေဆာင္ႏွင္းေတာ္မူၿပီ၊ ငါ ဧကရာဇ္ မင္းျမတ္သည္ လက္ေအာက္ ဘုရင္ခံ အေပါင္းတုိ႔အား ေၾကာက္႐ြံ႕မဲ့၎, ကိုယ္က်ိဳးမင့ဲပဲး စိတ္ထား ႐ႊင္ပ်စြာ၎ ျပဳလုပ္ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ကို အပ္ႏွင္း ေပးထားေတာ္မူၿပီ။
ထို႔ေၾကာင့္ ငါဧကရာဇ္ မင္းျမတ္၏့ ကိုယ္စားေတာ္ ဘုရင္ခံ မင္းအေပါင္းတို႔သည္ တရားမ မႈခင္းကိစၥ ျပဳလုပ္ စီမံေရး၌ ၎, ရာဇ၀တ္ မႈခင္းကိစၥ အတြက္ အျပစ္ဒဏ္ ထားေရး၌၎ မိမိတို႔ ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ စိုးပိုင္ခြင့္ကို ျပဳလုပ္ၾက ကုန္ခဲ့ေသာ္, ထိုသို႔ေသာ မႈခင္း-ကိစၥမ်ားတြင္ တရားမမႈမ်ား၌ အဘယ္သို႔အားျဖင့္ တရားဥပေဒ ေျဖာင့္မွန္ျခင္း ျဖစ္ကုန္အံ့နည္း ဟု၎, ရာဇ၀တ္မႈမ်ား၌ အဘယ္သို႔ မွ်တျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ကုန္အံ့နည္းဟု၎, စိတ္ထား ျဖစ္ေစကုန္ရာ၏။ ထုိသုိ႔ေသာ အက်ိဳးငွာ ငါဧကရာဇ္ မင္းျမတ္၏့ ဤအမိန္႔ေတာ္ကို ထုတ္ျပန္ေတာ္မူအပ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္, ေႏွာင္ဖြဲ႕ျခင္း, သတ္ျဖတ္ျခင္း အျပစ္ဒဏ္ စီရင္ျခင္းကို က်ခံရသူတို႔တြင္ အသက္ ေသဒဏ္ က်ခံေစ ျပစ္မႈ ခ်ေပးသူတို႔အား သံုးရက္ အထိ ဆိုင္းငံ့ခြင့္ ေပးၾကရမည္၊ (အေၾကာင္းကား) ထုိဆိုင္းငံ့ခြင့္ ေပးေသာေန႔အတြင္း၌ (၎တို႔၏့) ေဆြမ်ိဳး ဉာတကာတို႔ကေသာ္လည္း ထုိသူတို႔အတြက္ အသက္႐ွင္ရန္ ကိုးစားဖြယ္ကို ႐ွာေဖြ၍ အယူခံျခင္းအားျဖင့္ ေလွ်ာက္ထား ၾကားသိေစကုန္ရာသည္၊ ယင္းသို႔ တစံုတရာ အယူခံျခင္း အားျဖင့္ ေလွ်ာက္ထား ၾကားသိေစႏိုင္ခြင့္ မ႐ွိကုန္ခဲ့မူ, တမလြန္၌ ေကာင္းစားေရးအတြက္ လွဴဒါန္း ေပးကမ္းမႈကိုေသာ္လည္း ျပဳၾကကုန္ရာသည္၊ သီလ, သီတင္းကိုေသာ္လည္း ျပဳက်င့္ ေဆာက္တည္ၾက ကုန္ရာသည္။
ထိုသို႔ ျပဳခြင့္ကို ေျပာဆိုမိန္႔ျပန္ရန္ သင့္တင့္ေပစြာ့၊ ငါဧကရာဇ္ မင္းျမတ္သည္ ဤမွ် အသက္ေသေစခြင့္ကို ေပးရသည္ အထိ ၾကမ္းၾကဳတ္ ရက္စက္စြာ ျပဳရေသာ အခါ၌ပင္ တမလြန္ေလာက၌ နစ္သက္ ႐ႊင္ပ်ေစရန္ လိုလား ေတာင့္တ ေတာ္မူေပ၏။ ထို႔ျပင္, တိုင္းသားျပည္သူ ဗိုလ္လူအေပါင္း၏့ ေကာင္းမြန္ ထူးေထြေသာ တရားက်င့္ေရး, ေစာင့္စည္းေရး, အလွဴအတာန္း ေပးေရး, ခြဲျခမ္း ေ၀ဖန္ေပးကမ္းေရးမ်ား၌ ႀကီးပြားျခင္းလည္း ျဖစ္႐ွိရန္ လိုလားေတာ္မူေပ၏၊- ဤသို႔ အေသာကမင္းၾတားႀကီး ျပန္ၾကား မိန္႔ႁမြက္ေတာ္မူၿပီ။ (အ႐ွင္အာဒိစၥ၀ံသ, အေသာကမင္းတရားႀကီး၏့ ေက်ာက္စာေတာ္)
…..

နတ္တို႔ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးေသာ ပိယဒသီ မင္းႀကီး ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏။ ငါအဘိသိက္ခံသည္မွ၊ ႏွစ္ဆဲ့ေျခာက္ႏွစ္ေျမာက္၌၊ ဤတရားကဗ်ည္းကုိ ေရးထိုးေစ၏။
ရဇၨဴကေခၚ ငါ၏ အမတ္ႀကီးမ်ားသည္၊ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ သူတို႔၏ မွီခိုရာ ျဖစ္ၾကကုန္၏။ ထိုအမတ္ႀကီးတို႔အား ခ်ီးျမႇင့္မစျခင္း၊ အျပစ္ဒဏ္ ေပးျခင္း အာဏာမ်ားကို ငါအပ္ႏွင္းထားေလၿပီ။ ဤသို႔ အပ္ႏွင္းထားသည္မွာ၊ ၎တို႔သည္ ကိုက်ိဳးကို မငဲ့မကြက္၊ မေၾကာက္မ႐ြ႕ံပဲ၊ အမႈကိစၥမ်ားကို စီရင္ဆုန္းျဖတ္လ်က္၊ တိုင္းသူျပည္သား၊ နယ္သူနယ္သားတို႔၏ စီးပြားခ်မ္းသာကို ေဆာင္ၾကဥ္းကာ၊ ထိုသူတို႔၏ အက်ိဳးကို သည္ပိုးရန္ ျဖစ္သည္ျပင္၊ ထိုသူတို႔၏ ဆင္းရဲျခင္း ခ်မ္းသာျခင္း အေၾကာင္းတို႔ကို သိ၍၊ ထိုတိုင္းသူျပည္သား၊ နယ္သူနယ္သားတို႔အား၊ တရား၌ အားထုတ္ရန္ ဆုန္းမ ၾသ၀ါဒ ေပးေစျခင္းငွာ ျဖစ္၏။ သို႔မွသာ ဤဘ၀ ေနာင္ဘ၀တို႔၏ အက်ိဳးကို ထိုသူတို႔ ခံစားၾကရကုန္အံ့။
ရဇၨဴက အမတ္ႀကီးတို႔သည္၊ ငါ၏ အမႈေတာ္ကို ေက်ပြန္ေအာင္၊ ေကာင္းစြာ ေဆာင္႐ြက္ၾကကုန္အံ့။ ပု႐ုသေခၚ ငါ၏ အမႈထမ္းတို႔သည္လည္း၊ ငါ၏ အလိုဆႏၵမ်ားကို ျဖည့္ဆည္း၍၊ ရဇၨဴက အမတ္ႀကီးတို႔သည္ အမႈေတာ္ကို ေက်ပြန္ေအာင္ ေကာင္းစြာ ထမ္းေဆာင္ ႏိုင္ၾကေစျခင္းငွာ၊ လူတို႔အား ဆုန္းမ ၾသ၀ါဒ ေပးၾကေစကုန္သတည္း။
မိမိ၏ သားကို လိမၼာေသာ ႏို႔ထိန္းထံ အပ္ႏွံၿပီးေသာ္၊ ထိုလိမၼာေသာ ႏို႔ထိန္းသည္ ငါ၏ သားအား ခ်မ္းသာကို ေဆာင္လတံ့ဟု၊ စိုးရိမ္ကင္းမဲ့ျခင္္း ျဖစ္သကဲ့သို႔၊ငါသည္လည္း နယ္သူနယ္သားတို႔အား၊ ၎းတို႔၏ စီးပြားခ်မ္းသာ အလို႔ငွာ၊ ငါ၏ ရဇၨဴက အမတ္ႀကီးတို႔ထံ အပ္ႏွံထားေပ၏။
ထိုရဇၨဴက အမတ္ႀကီးတို႔သည္၊ မေၾကာက္မ႐ြံ႕၊ ကိုက်ိဳးကို မငဲ့မကြက္၊ မေမ့မေလ်ာ႔၊ တည္ၾကည္စြာ၊ မိမိတို႔၏ ၀တၱရားမ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေစျခင္းငွာ၊ ၎းတို႔အား ခ်ီးျမႇင့္မစျခင္း၊ အျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္း အာဏာမ်ားကို ငါအပ္ႏွင္းထားေပ၏။ သို႔မွသာ ၎တို႔သည္၊ တရားစီရင္ဆုန္းျဖတ္ရာ၌၎၊ အျပစ္ဒဏ္ေပးရာ၌၎၊ မွ်တမွန္ကန္ေပမည္။
ဤသို႔ပင္လည္း ငါအမိန္႔ေပးတံုေသး၏။ အျပစ္ဒဏ္ရၿပီးသျဖင့္ သတ္အံ့ေသာငွာ၊ ေထာင္အက်ဥ္း ခံေနရသူတို႔အား၊ ျပင္ဆင္ စီမံခြင့္ သံုးရက္တာမွ် ေပးရာ၏။ (ဤအတြင္း) ထိုသူတို႔၏ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းတို႔သည္၊ အသက္ခ်မ္းသာရစိမ့္ေသာငွါ (နည္းလမ္းမ်ားကို) ၾကံစည္ ႐ွာေဖြၾကလိမ့္ကုန္အံ့။ ဤသို႔ ၾကံစည္လ်က္ ပ်က္စည္းရမည္ပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ ေနာင္ဘ၀အတြက္ အလွဴေသာ္လည္း ေပးေစရာ၏။ ဥပုသ္ေသာ္လည္း ေစာင့္ထိန္းေစရာ၏။
ငါအလို႐ွိေတာ္မူသည္ကား၊ ဤသို႔ေသေၾကပ်က္စီးအံ့ဆဲဆဲ၌ပင္၊ ေနာင္ဘ၀အဖို႔ အားထုတ္၍၊ လူတို႔သည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ နည္းတို႔ျဖင့္ တရားက်င့္သံုး ေဆာက္တည္ျခင္း၊ ၿခိဳးၿခံစြာက်င့္ျခင္း၊ အလွဴေပးေ၀ငွျခင္းတို႔၌ တိုးတက္ရန္ျဖစ္၏။ (ဦးဖုိးလတ္, အေသာကေက်ာက္စာမ်ား၊)
…..

“ ‘Thus spake king Piyadasi, beloved of the gods: — ‘In the twenty-seventh year of my anointment, I have caused to be promulgated the following religious edict. My devotees, in very many hundred thousand souls, having (now) attained unto knowledge, I have ordained (the following) fines and punishments for their transgressions. Wherever devotees shall abide around (or circumambulate) the holy fig-tree for the performance of pious duties, the benefit and pleasure of the country and its inhabitants shall be (in making) offerings: and according to their generosity or otherwise shall they enjoy prosperity or adversity: and they shall give thanks for the coming of the faith. Whatever villages with their inhabitants may be given or maintained for the sake of the worship, the devotees shall receive the same, and for an example unto my people they shall follow after (or exercise solitary) austerities. And likewise, whatever blessings they shall pronounce, by these shall my devotees accumulate for the worship (?). Furthermore, the people shall attend in the night the great myrobalan-tree and the holy fig-tree. My people shall foster (accumulate) the great myrobalan. Pleasure is to be eschewed, as intoxication (?).
” ‘My devotees doing thus for the profit and pleasure of the village, whereby they (coming) around the beauteous and holy fig-tree may cheerfully abide in the performance of pious acts. In this also are fines and punishments for the transgressions of my devotees appointed. Much to be desired is such renown! According to the measure of the offence (the destruction of viya or happiness?) shall be the measure of the punishment, but (the offender) shall not be put to death by me. Banishment (shall be) the punishment of those malefactors deserving of imprisonment and execution. Of those who commit murder on the high road (dacoits?) even none, whether of the poor or of the rich, shall be injured (tortured) on my three especial days (?) Those guilty of cruelly beating or slaughtering living things, having escaped mutilation (through my clemency) shall give alms (as a deodand) and shall also undergo the penance of fasting. And thus it is my desire that the protection of even the workers of opposition shall tend to (the support of) the worship; and (on the other hand) the people, whose righteousness increases in every respect, shall spontaneously partake of my benevolence.’ ” (Tr. Prinsep; Alexander Cunningham, Inscriptions of Asoka)
…..

Thus saith His Sacred and Gracious Majesty the King: By me consecrated twenty-six years was this Document of Law caused to be inscribed.
The Rdjukas have been placed by me over many hundred thousand lives. What is their (administration of) Law or Justice has been made by me subject to their own authority, so that the Rdjukas, assured, and without being afraid, may set about their tasks, distribute the good and happiness of the people of the country, and also bestow favours. They shall acquaint themselves with what causes happiness or misery, and, with the help of the pious, admonish the people of the provinces that they may gain both here and hereafter.
The Rdjukas, too, are ready to obey me. They will also obey the Purusas who know (my) wishes; they will also exhort those (people) l so that the Rdjukas may be able to please me.
Indeed, just as a man, after having entrusted his child to a skilled nurse, rests assured with the thought: “the skilled nurse will be able to keep my child well,” even so the Rdjukas were created by me for the good and happiness of the country people.
In order that these, being free from fear, misgivings, and distracted mind, might apply themselves to their tasks, independence of the Rdjukas has been ordained by me in the
matter of Law and Justice. Since it is to be desired that there should be uniformity in law as well as uniformity in justice, from this time forward is my injunction: “To persons confined in chains, already judged, and sentenced to death, a grace of three days has been granted by me.”
(During this period of grace) either (their relatives) will, for their lives, persuade those (Rdjukas) to reconsider their judgment, or, if there be none u who persuades (them), they (i.e., the prisoners) will give alms for the sake of the other world or will perform fasts.
For my desire is that even when the time (of grace) has expired, they may gain the hereafter, and that various kinds of religious practice increase, together with self-restraint and distribution of alms on the part of the people. (R.K. Mookerji, Asoka)