-
လောကတွင်းသို့ ခုန်ဆင်းသည့်နေ့
“ေလာကႆ ဒေႆတာေရာ” ဆိုတဲ့ အကၡရာစုေလးကို အရမ္း ႀကိဳက္တယ္။ “ေလာကႀကီးကို ျမင္ေစသူမ်ား”လို႔ မိဘေတြကို ရည္ၫႊန္းထားတာေလ။ အဓိပၸါယ္က ႐ွင္းေနတာပဲေနာ။ ဒီမွာ ေနာက္စကား တစ္ခု ထပ္လာျပန္တယ္။ “ဗဟူပကာရာ”တဲ့။ အလြန္တရာ ေက်းဇူးမ်ားတယ္”လို႔ ဆိုလိုတယ္။ ျမင္ေအာင္ျပတဲ့သူေတြဟာ ဘယ္ေလာက္မ်ား ေက်းဇူးတင္ထိုက္သလဲလို႔ ေတြးေတာစဥ္းစားလို႔ မၿပီးႏိုင္။ တကယ္ေတာ့ ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေတြ လံုေလာက္ေအာင္ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီပဲ။ ေမြးေန႔အမွတ္တရ ကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္ေရးဖို႔ ႀကိဳးစားတာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ဘူး။ ဒါနဲ႔ မႏွစ္က နတၳိ၂၂မွာ တင္ခဲ့တဲ့ ကဗ်ာေတြပဲ ျပန္တင္လိုက္တယ္။ ဒီကဗ်ာေတြကို ေရးခဲ့တာေတာ့ အေတာ္ ၾကာေနပါၿပီ။ ၁၀ႏွစ္နီးပါးေလာက္ ႐ွိေနၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ရင္ထဲမွာေတာ့ အၿမဲ သစ္လြင္ေနဆဲ။ ရင္ခုန္သံေတြ မဆိတ္္သုဥ္းသေ႐ြ႕ ႐ွင္သန္ေနလိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ရင္း…။ ၁။ “န” မာတာ ဟိ ပုတၱႆ ဗဟူပကာရာ၊တသၼာ ဂေ၀သိ ံ ဣဓ ဧ၀႐ူပံ။တႆာယ ဆာယာပိ မယာ န ဒိ႒ာ။သာ ဂစိ ၦ ေမ စကၡဳပထံ ဇဟိတြာ။ အေမဆိုတာ သားအေပၚ အလြန္ ေက်းဇူးမ်ားတာပါ။ဒါေၾကာင့့္ ေလာကၾကီးထဲမွာ အေမ့ကို လိုက္လံ႐ွာေဖြခဲ့တယ္။ဟင္…..အေမ့ အရိပ္ကေလးကိုေတာင္ ငါ မျမင္ခဲ့ရဘူး။အေမဟာ ငါ့မ်က္စိေအာက္က ေပ်ာက္သြားခဲ့ပါေပါ့လား။ ၂။ “အတၳိ” ဂါယႏၲိ ဂီတံ ႐ုဓိရာနိ ကာေယ၊ၾသကၠႏၱနိေဒၵါ.မွိ တေမ၀ သုတြာ။မာတာ ပ၀ေတၱသိ သုဂီတသဒၵံ၊ပုတၱႆ အေႏၲာဟဒေယ ၀သိတြာ။ ငါ့ကို္ယ္ထဲမွာ ေသြးစက္ေလးေတြ ေတးသီဆိုေနၾကတယ္။အဲဒီ့ ေတးသံကို နားဆင္ရင္းနဲ႔ ငါ အိပ္ေပ်ာ္ရတာပါ။ေအာ္…အေမဟာ ငါ့ရဲ႕ႏွလံုးသားထဲမွာ နားခိုရင္းနဲ႔သံစဥ္လွလွေလးေတြ ဖန္တီးေနေလရဲ႕…။
-
မွေးနေ့လက်ဆောင်ဟောင်းတစ်ခု ဖွင့်ကြည့်ခြင်း
ေမ အတၱဘာေ၀ါပိ ဥပၯမေတၱာ၊ကေည! သရီေရာ တ၀ ဧ၀႐ူေပါ။တသၼာ သမူေဟာ သုကေတာ ဥဘိႏၷံ၊ဧကတၱကာေယာ ဂ႐ုေကာ၀ ဘာေရာ။ငါဟာ အပိုင္းအစေလး တစ္ခုပါ။မင္းလဲ ဒီလိုပါပဲ။မင္းနဲ႔ငါ ဆံုေတြ႔မိၾကတဲ့အခါႏွစ္ကိုယ့္တစ္စိတ္ျဖစ္ေပမယ့္ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး တစ္ခုပါပဲ။ “ဒါ ဘာအဓိပၸါယ္လဲ”တဲ့…သူက ေမးတယ္။ “သိဘူးေလ”လို႔ ျပန္ေျပာလိုက္ရင္ ျပႆနာက တသီႀကီးလာေတာ့မွာ။ “…….႐ွင္းျပ…အခု ႐ွင္းျပ၊ ဟိုလိုလို ဒီလိုလို မလုပ္နဲ႔ေနာ္၊ ေျပာမလား မေျပာဘူးလား၊ ဘာကို ရည္႐ြယ္တာလဲ၊ ေျပာ…၊ အခုတစ္ေလာ ဘာျဖစ္ေနမွန္းကို မသိဘူး၊ စကားေျပာရင္ ႐ြ႕ဲသလိုလို ေစာင္းသလိုနဲ႔၊ သိတယ္…သိတယ္…၊ ဒီက ဘာမွ မေျပာရေသးဘူး၊ အၿမဲတမ္း အနစ္နာခံေနရတာခ်ည္းပဲ၊ အလိုလိုက္တယ္လဲ မ႐ွိဘူး၊ ေခ်ာ့ေခ်ာ့ေမာ့ေမာ့နဲ႔ တစ္ခါမွလဲ မေျပာဘူး၊ ၿပီးရင္ ေအာ္အံုးမယ္၊ ဒီတစ္ခါ ၾကည့္ေန၊ ထိုင္ငိုေနမွာ၊ ဘာမွ မလုပ္ေတာ့ဘူး…၊ ေတာ္ၿပီ…ေတာ္ၿပီ…ဘာမွ လာေျပာမေနနဲ႔………………..”ေအးေအးၿငိမ့္ၿငိမ့္ စီးဆင္းေနတဲ့ စမ္းေခ်ာင္းေလးထဲ ငါးမန္းတစ္ေကာင္ ၀င္သလိုပါပဲ။ ေျဗာင္းဆန္သြားမယ္။ ျပႆနာပဲ။ ႀကံဳေတြ႕လာမယ့္ အခက္အခဲေတြကို ေ႐ွာင္တဲ့အေနနဲ႔ ဒါက ဒီလို႐ွိတယ္… အစခ်ီၿပီး ေအးေအးေလးနဲ႔ ျဖည္းျဖည္းေလး ႐ွင္းျပရတယ္။ ဒီေတာ့မွ ခ်ိစ္ဘာဂါထဲမွာ ေမေရာနိစ္ေတြ အိေနေအာင္ ဆမ္းထားလို႔ ႂကြ႐ြေနတဲ့ ဆလပ္႐ြက္ေလးေတြလို စိမ္းျမျမအသံေလနဲ႔ “ဟုတ္လို႔လား”တဲ့ ျပန္ေျပာတယ္။ ဒါဆို အိုေက။ ဟုတ္…ဟုတ္မွဟုတ္ (ဟူး….ေတာ္ပါေသးရဲ႕)။ မ႐ွိေတာ့တဲ့ အေမ့ကို လြမ္းလို႔ ငယ္ငယ္တုန္းက က်ခဲ့ဖူးတဲ့ မ်က္ရည္ေတြ သူနဲ႔ ေတြ႕မွ ဟစ္ေဟာပ့္နဲ႔တြဲထားတဲ့ ျပန္ဆိုေတးေတြလို ထပ္တလဲလဲ ဆိုညည္းခဲ့ရဘူးတယ္။ သူငိုတာနဲ႔ လိုက္ငို။ ႏို႔မို႔ရင္ ဘယ္ေတာ့မွ အငိုမတိ္တ္ဘူး။ ကံေကာင္းရင္ေတာ့ သူက ျပန္ေခ်ာ့မယ္ (အခါ…
-
အသောကရဲ့ အက္ခရာများ-၃
မဟာ၀ံသက်မ္းမွာ အေသာကဘုရင္ရဲ႕ အမည္နာမကို ႐ိုး႐ိုးေလး ႐ွင္းျပထားတယ္။ စ႑ာေသာေကာတိ ဉာယိတၳ၊ ပုေဗၺ ပါေပန ကမၼဳနာ။ဓမၼာေသာေကာတိ ဉာယိတၳ၊ ပစၦာ ပုေညန ကမၼဳနာ။“ေ႐ွးက ျပဳခဲ့တဲ့ မေကာင္းမႈေၾကာင့္ စ႑ာေသာကလို႔ နာမည္ႀကီးခဲ့ေပမယ့္ ေနာင္မွာ ျပဳခဲ့တဲ့ ေကာင္းမႈေၾကာင့္ပဲ ဓမၼာေသာကလို႔ နာမည္ရခဲ့တယ္။” “Candasoka (the wicked Asoka) was he called in earlier times, by reason of his evil deeds; he was known as Dhammäsoka (the pious Asoka) afterwards because of his pious deeds.”(The Great Chronicle of Lanka-Wilhelm Geiger) အေသာကေက်ာက္စာေတြမွာေတာ့ “ေဒ၀ါနံ ပိယ အေသာက, ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိ ရာဇာ, ပိယဒသိ လာဇာ မာဂေဓ, ေဒ၀ါနံ ပိေယ ” ဆိုၿပီး ထီးသံုးနန္းသံုးဘြဲ႕ေတာ္ေတြကို ေရးထိုးထားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အေသာကဆိုတဲ့ အမည္ကိုေတာ့ ေက်ာက္စာတစ္ခုမွာပဲ ေတြ႕တယ္။ ဒါက အေတာ္ အေရးႀကီးတာ။ သမိုင္းေလ့လာသူေတြက အကၡရာေတြ ၾကည့္ၿပီး ဘယ္သူဘယ္၀ါ ပံုေဖာ္ရတာ။ ေ႐ွးက လက္နဲ႔ ေရးထားတာေတြကို ေနာက္မွ ေျခနဲ႔ လိုက္ဖ်က္ေနလို႔ ရတာ မဟုတ္ဘူးေလ။ ၁။ ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိ လာဇာ ေဟ၀ံ အာဟာ။၂။ ဒု၀ါဍသ-၀သာဘိေတန ေမ ဣယံ အာနပယိေတ၊ သ၀တာ ၀ိဇိတသိ မမ…
-
အသောကရဲ့ အက္ခရာများ-၂
H.G. Wellsက “ The Outline of History ”မွာ ဒီလို ဆိုထားတယ္…“Amidst the ten thousands of names of monarchs that crowd the columns of history, their majesties and graciousnesses and serenities and royal highnesses and the like, the name of Asoka shines, shines almost alone, like a star.”ပါရဂူက “ ပိယဒႆီ ”မွာ ဒီလို ႐ွင္းျပတယ္…“သမိုင္းစာမ်က္ႏွာတြင္ ေနရာအျပည့္ယူထားသည့္ ဘုရင္ဧကရာဇ္ ေထာင္ေသာင္းမ်ားစြာထဲတြင္ ဘုရင္အေသာက၏ အမည္နာမသည္ တစ္လံုးတည္း ထြန္းေတာက္ေနသည့္ ၾကယ္တာရာႏွင့္ ပမာတူသည္။” ဘုရင္အေသာက ဘယ္လိုမ်ား ထြန္းေတာက္ေနသလဲဆိုတာေတာ့ အကၡရာေတြမွာ ေျခရာခံ လိုက္ၾကည့္ရမွာပဲ။၁။ သ၀တ ၀ိဇိတသိ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယ ဒသိသာ လာဇိေန ေယ စ အံတာ အထာ ေစာဍာ ပံဍိယာ သာတိယပုေတာ ေကလလ ပုေတာ တံဗပံနိ။၂။ အံတိေယာေဂ နာမ ေယာနလာဇာ ေယ စာ အံေန တသာ အံတိေယာဂသာ သာမံတာ လာဇာေနာ သ၀တာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိသာ လာဇိေန ဒုေ၀ စိကိသကာ ကဋာ မႏုသစိကိသာ စာ ပသုစိကိသာ စာ။ ၾသသဓာနိ မႏုေသာပဂါနိ စာ ပေသာပဂါနိ စ…
-
ပန်းဒဏ္ဍာရီ
သုသစၥမာလာ တႏုရတၱ၀ဏၰာ၊ေတေန၀ သၪၥဳမၺိတေပမေတာယာ။သဗၺဂၤသံသ႒ဒယာသမီရာ၊ကတာ သုဖုလႅာယပိ ခႏၲိဟာသာ။ပန္းႏုေရာင္သစၥာပန္းေမတၱာေရၾကည္ေအးက အငမ္းမရ နမ္း႐ႈိုက္အၾကင္နာေလႏုေအးက အားပါးတရ ေပြ႕ဖက္ေပမယ့္ခြင့္လႊတ္ျခင္းအၿပံဳးပြင့္ လန္းစြင့္ေနဆဲ…။ ဒီဂါထာေလးကို ေရးခဲ့တာ အေတာ္ ၾကာေနၿပီ။ ၂၀၀၂ ေလာက္က ျဖစ္မယ္။ စစ္ကိုင္းေတာင္ရိပ္ကို ခိုလႈံရင္း ေတာင္ေပၚကေန ဧရာ၀တီရဲ႕ တသြင္သြင္စီးေျမာမႈကို ခံစားရင္း ႏွစ္အေတာ္ၾကာ ေနခဲ့ရေသးတယ္။ အဲဒီတုန္းက ေရးခဲ့တာ။ လြမ္းမိပါရဲ႕ လြမ္းေစတီရယ္။ ဆိုင္လားမဆိုင္လားေတာ့ မသိဘူး။ စစ္ကိုင္းလမ္းသီခ်င္းေလး တီးတိုးဆိုရင္း စစ္ကိုင္းေတာင္ေပၚလမ္းေတြကေတာ့ အႏွံ႔ ေရာက္ဖူးပါရဲ႕။ အခုေတာ့ ဘယ္အခ်ိန္မ်ားမွ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးနဲ႔ ေခ်ာင္ႀကိဳေခ်ာင္ၾကား ေလွ်ာက္သြားႏိုင္ပါ့မလဲမသိ။ စိတ္သြားတိုင္း ကိုယ္မပါႏိုင္ေတာ့တဲ့ အေနအထားတစ္ရပ္ပါလားဗ်ာ။ ေတာင္စစ္ကိုင္းမွာ အေရာင္ ႏွစ္မ်ိဳး လႊမ္းတယ္။ တစ္ေရာင္က ေ႐ႊ၀ါေရာင္, ေနာက္တစ္ေရာင္က ပန္းႏုေရာင္။ ေ႐ႊ၀ါေရာင္ကေတာ့ သိတဲ့အတိုင္းပဲ။ တည္ၿငိမ္တယ္။ ျပတ္သားတယ္။ ပန္းႏုေရာင္ကေတာ့ ပန္းႏုေရာင္ပါပဲ။ တည္ၿငိမ္တယ္။ ေအးျမတယ္။ ဒီအေရာင္ေတြ လႊမ္းၿခံဳထားတဲ့ စစ္ကိုင္းေတာင္ကလဲ ၿငိမ္လို႔ ေအးလို႔။ ေရာင္စဥ္ေတြကို ရင္ထဲမွာ တသိမ့္သိမ့္ခံစားရင္းနဲ႔ တိတ္တိတ္ေလး ႏွစ္သက္မိတဲ့ ပန္းႏုေရာင္ေတြအတြက္ ဂါထာတစ္ပုဒ္ ေရးမိတာ။ ဒီဂါထာမွာ အကၡရာ ၁၁-လံုးစီပါတဲ့ စာေၾကာင္း ၄-ေၾကာင္းပါတယ္။ အေျခခံမူအရ ၄-ပါဒ႐ွိရင္ ၁-ဂါထာလို႔ ဆိုႏိုင္တယ္္။ ဂါထာဖြဲ႕သီတဲ့ စည္းကမ္းေတြအရ ဒီဂါထာမ်ိဳးကို “ဥပဇာတိ”လို႔ ေခၚတယ္။ ဣႏၵ၀ဇိရဂါထာေရးနည္းနဲ႔ ဥေပႏၵ၀ဇိရဂါထာေရးနည္း ႏွစ္မ်ိဳးေရာထားတာ။ ပထမနဲ႔ စတုတၳပါဒေတြက ဥေပႏၵ၀ဇိရ, ဒုတိယနဲ႔ တတိယပါဒေတြက ဣႏၵ၀ဇိရ။ လူသိမ်ားတဲ့ ဥပမာနဲ႔ ေျပာရရင္ ရတနသုတ္, ေမတၱသုတ္ေတြမွာ ပါတဲ့ ဂါထာမ်ိဳးေတြနဲ႔ တူတယ္။ ဂါထာႀကီးေတြလို႔လဲ ေခၚႏိုင္တယ္။ ႐ြတ္ရဖတ္ရတာလဲ ခန္႕တယ္။ အင္း…ေျပာမယ့္သာ ေျပာေနရတာ။…
-
အသောကရဲ့ အက္ခရာများ
အေသာကေက်ာက္စာေတြကို ဖတ္ဖို႔မွတ္ဖို႔ေလ့လာဖို႔ ႀကိဳးစားေနရင္း ဘာသာျပန္ေတြကို လက္လွမ္းမွီသမွ် စုစည္းျဖစ္တယ္။ ဘီစီ ၃ရာစုမွာ ေရးထိုးထားတဲ့ ေက်ာက္စာေတြ စာေပမွတ္တမ္းတင္တဲ့သူေတြရဲ႕ လက္ထဲကို ေအဒီ ၁၈ရာစု အလယ္ေလာက္မွာ စတင္ေရာက္႐ွိခဲ့ၿပီး ၁၉ရာစု အစပိုင္းက်မွ ဖတ္လို႔ရသတဲ့။ ကံေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာရမယ္။ အခုေတာ့ ေ႐ွးပညာ႐ွင္ေတြရဲ႕ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ဘုရင္အေသာကရဲ႕ အကၡရာေတြ လက္တကမ္းမွာ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီအထဲက တစ္ခုကို စၿပီး ျမည္းၾကည့္ရေအာင္…။၁။ဣယံ ဓမၼလိပိ ေဒ၀ါနံ ပိေယနာ ပိယဒသိနာ ေလခိတာ။ ဟိဒါ နာကိဆိ ဇိေ၀ အာလဘိတု ပေဇာဟိတ၀ိေယ။၂။ ေနာ ပိ စာ သမာေဇ ကဋ၀ိေယ။ ဗဟုကာ ဟိ ေဒါသာ သမာဇသာ ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသီ လာဇာ ဒခတိ။ အထိ ပိ စာ ဧကတိယာ သမာဇ သာဓုမတာ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိသာ လာဇိေန။၃။ ပုေလ မဟာနသသိ ေဒ၀ါနံ ပိယသာ ပိယဒသိသာ လာဇိေန အႏုဒိ၀သံ ဗဟုနိ ပါနသဟသာနိ အာလဘိယိသု သုပဌာေယ။ ေသ ဣဒါနိ ယဒါ ဣယံ ဓံမလိပိ ေလခိတာ တဒါ တိ ံနိ ေယ၀ါ ပါနာနိ အာလဘိယံတိ။၄။ ဒုေ၀ မဇုလာ ဧေက မိေဂ။ ေသ ပိ စ မိေဂ ေနာ ဓုေ၀။ ဧတာနိ ပိ စ တိနိ ပါနာနိ ေနာ အာလဘိယိသံတိ။ မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္၍႕ ပိယဒႆီဟု…